Отбасы үлгiсiндегi балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi туралы
Қазақстан Республикасының 2000 жылєы 13 желтоқсандаєы N 113 Заңы
"Егеменді Қазақстан" 2000 жылєы 16 желтоқсан N 317-318
МАЗМҰНЫ
Ескерту. Тақырып бойынша орыс тіліндегі мәтінге түзету енгізілді, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV(алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
«Жасөспірімдер үйлерінің», «Жасөспірімдер үйлерінде», «Жасөспірімдер үйлері», «Жасөспірімдер үйлерін», «Жасөспірімдер үйлерінен», «Жасөспірімдер үйлеріне» деген сөздер тиісінше «жасөспірімдер үйлерінің», «жасөспірімдер үйлерінде», «жасөспірімдер үйлері», «жасөспірімдер үйлерін», «жасөспірімдер үйлерінен», «жасөспірімдер үйлеріне» деген сөздермен;
«18 жасқа», «жасы 23-ке», «23 жасқа», «16 жастан», «18 жастан» деген сөздер тиісінше «он сегіз жасқа», «жиырма үш жасқа», «он алты жастан», «он сегіз жастан» деген сөздермен;
орыс тіліндегі мәтінге түзету енгізілді, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді;
«білім беру мәселелері жөніндегі уәкілетті орган», «Білім беру мәселелері жөніндегі уәкілетті орган», «уәкілетті білім беру органы» деген сөздер тиісінше «білім беру саласындаєы уәкілетті орган», «Білім беру саласындаєы уәкілетті орган», «білім беру саласындаєы уәкілетті орган» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2011.12.26
N 517-IV(алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Осы Заң жетiм балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балалардың отбасында тұрып, тәрбиелену құқықтарын қанаєаттандыру, сондай-ақ оларєа имандылық-рухани, еңбек тәрбиесi мен бiлiм берудi жан-жақты қамтамасыз ету мақсатында құрылатын отбасы үлгiсiндегi балалар ауылдарының және жасөспiрiмдер үйлерiнiң құқықтық жаєдайын айқындайды.
1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастар
1. Осы Заң жетiм балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балалардың отбасы үлгiсiндегi балалар ауылдары мен жасөспiрiмдер үйлерiнде баєып-күтiлуiне, тәрбиеленуiне, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм берумен қамтамасыз етiлуiне байланысты туындайтын қоєамдық қатынастарды реттейдi.
2. Осы Заңмен реттелмеген қатынастарєа өзге нормативтiк құқықтық актiлердiң нормалары қолданылады.
Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз) Заңымен.
2-бап. Қазақстан Республикасының отбасы үлгiсiндегi
балалар ауылдары және жасөспiрiмдер үйлерi
туралы заңдары
1. Қазақстан Республикасының отбасы үлгiсiндегi балалар ауылдарында және жасөспiрiмдер үйлерiнде тәрбиеленушi-балалардың баєып-күтiлуiн, тәрбиеленуiн, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм берумен қамтамасыз етiлуiн реттейтiн заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.
2. Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттар осы Заңнан басым болады және халықаралық шартқа орай оның қолданылуы үшiн Қазақстан Республикасының Заңын шыєару талап етiлетiн жаєдайлардан басқа реттерде тiкелей қолданылады.
Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз) Заңымен.
3-бап. Осы Заңның негiзгi принциптерi мен мiндеттерi
1. Осы Заң адамгершiлiк, әдiлеттiлiк, жеке адамның еркiн дамуы, тәрбиеленушiлердiң құқықтары мен заңды мүдделерiн басымдылықпен қорєау, балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi отбасы мүшелерiнiң өзара көмек және қолдау көрсету принциптерiне негiзделедi.
2. Осы Заң балалар үйлерiн кезең-кезеңiмен балалар ауылдарына айналдыруєа және елде отбасы үлгiсiндегi балалар ауылдары мен жасөспiрiмдер үйлерiн құруєа баєытталєан, олардың қызметi мынадай мiндеттердiң орындалуын қамтамасыз етуге тиiс:
1) тәрбиеленушiлердiң баєып-күтiлуi, тәрбиеленуi, олардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм алуы үшiн, соның iшiнде олардың дене бiтiмi, психикалық, имандылық және рухани дамуына әсер ететiн жаєдайлар жасау;
2) тәрбиеленушiлердiң әлеуметтiк бейiмделуiн қамтамасыз ету;
3) тәрбиеленушiлердiң денсаулыєын сақтауды қамтамасыз ету, олардың психофизикалық жай-күйiн ныєайту және профилактикалық шаралар жүргiзу;
4) тәрбиеленушiлерге еңбек ету даєдыларын сiңiру, еңбек рыногында талап етiлетiн кәсiптерге оқытып-үйрету;
5) тәрбиеленушiлерге болашақ кәсiбiн дұрыс таңдауєа және жұмысқа орналасуына жәрдемдесу.
Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
2-тарау. БАЛАЛАР АУЫЛЫ ТӘРБИЕЛЕНУШIЛЕРIНIҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ
4-бап. Балалар ауылында тәрбиеленушi балалар
Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Балалар ауылында тәрбиеленуші балалар (тәрбиеленушiлер):
1) жетiм балалар - ата-анасының екеуi де немесе жалєызiлiктi шешесi (әкесi) қайтыс болєан он сегіз жасқа дейiнгi балалар;
2) ата-аналарының қамқорлыєынсыз қалєан балалар - ата-аналарының ата-ана құқыєы шектелуiне немесе ата-ана құқыєынан айырылуына, ата-аналары хабар-ошарсыз кеткен деп танылуына, олар қайтыс болєан деп жариялануына, iс-әрекетке қабiлетсiз (iс-әрекет қабiлетi шектеулi) деп танылуына, ата-аналарының бас бостандыєынан айыру орындарында жазасын өтеп жүруiне, ата-аналарының балаларын тәрбиелеуден немесе олардың құқықтары мен мүдделерiн қорєаудан жалтаруына, соның iшiнде ата-аналардың тәрбиелеу немесе емдеу мекемелерiнен өз балаларын алудан бас тартуына байланысты, сондай-ақ ата-ана қамқорлыєы болмауының өзге де жаєдайларында жалєызiлiктi шешесiнiң (әкесiнiң) немесе ата-анасының екеуiнiң де қамқорлыєынсыз қалєан он сегіз жасқа дейiнгi балалар.
Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5-бап. Тәрбиеленушiнiң балалар ауылы отбасында тұру
және тәрбиелену құқыєы
1. Әрбiр тәрбиеленушi өзi он сегiз жасқа толєанєа дейiн балалар ауылы отбасында тұруєа және тәрбиеленуге құқылы.
2. Тәрбиеленушiнiң:
1) өзiнiң адамдық қадiр-қасиетiнiң құрметтелуiне;
2) тәрбиешi-ана тарапынан қамқорлық көруiне және онымен бiрге тұруєа құқыєы бар.
3) алып тасталды - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
6-бап. Тәрбиеленушiнiң өз пiкiрiн бiлдiру құқыєы
1. Тәрбиеленушi отбасында өзiнiң мүдделерiне қатысты кез келген мәселенi шешу кезiнде өз пiкiрiн бiлдiруге құқылы.
2. Тәрбиеленушi өзiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiне қатысты кез келген сот iсiн немесе әкiмшiлiк iстi қарау барысында сөзiн тыңдатуєа құқылы.
Жасы онєа толєан тәрбиеленушi пiкiрiнiң, бұл оның мүдделерiне қайшы келетiн реттердi қоспаєанда, ескерiлуi мiндеттi.
Тәрбиеленушiнiң пiкiрi:
1) тәрбиешi-ана бiлiм беру мекемесiн және оқыту нысанын таңдаєан кезде;
2) тәрбиешi-ана отбасылық тәрбие мен бiлiм беруге қатысты мәселелердi шешкен кезде;
3) сот баланы тәрбиешi-анадан өз ата-анасына қайтару туралы олардың талаптарын қараєан кезде;
4) сот баланың ата-анасының ата-ана құқықтарын қалпына келтiру туралы талап қоюын қанаєаттандырудан бас тартқан жаєдайда;
5) сот баланың ата-анасының ата-ана құқықтарын шектеудiң күшiн жою туралы талап қоюын қанаєаттандырудан бас тартқан жаєдайда ескерiледi.
7-бап. Тәрбиеленушiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн
қорєауєа құқыєы
1. Балалар ауылының тәрбиеленушiсiнiң өз құқықтары мен заңды мүдделерiн қорєауєа құқыєы бар.
Тәрбиеленушiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн қорєауды балалар ауылының әкiмшiлiгi, қорєаншы және қамқоршы орган, прокурор және сот, сондай-ақ өз құзыреті шегінде ішкі істер органдары мен өзге де мемлекеттік органдар жүзеге асырады.
2. Балалар ауылы тәрбиеленушiсiнiң балалар ауылының әкiмшiлiгi, сондай-ақ тәрбиешi-ана тарапынан қиянат жасалуынан қорєалуєа құқыєы бар.
Тәрбиеленушiнiң құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылєан, соның iшiнде балалар ауылының әкiмшiлiгi, сондай-ақ тәрбиешi-ана оны баєып-күту, тәрбиелеу, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм алу жаєдайларын қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттерiн орындамаєан немесе дұрыс орындамаєан не олар өз құқықтарын асыра пайдаланєан жаєдайда, бала өз құқықтары мен заңды мүдделерiн қорєау үшiн қорєаншы және қамқоршы органєа, ал он төрт жасқа толєаннан кейiн - сотқа өз бетiнше өтiнiш жасауєа құқылы.
3. Баланың өмiрiне немесе денсаулыєына қатер төнгенi туралы, оның құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылєандыєы туралы мәлiм болєан ұйымдардың лауазымды адамдары және адамдар бұл жөнiнде баланың нақты орналасқан жерiндегi қорєаншы және қамқоршы органєа хабарлауєа мiндеттi. Мұндай мәлiметтердi алєан жаєдайда қорєаншы және қамқоршы орган балалар ауылы тәрбиеленушiсiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн қорєау жөнiнде қажеттi шаралар қолдануєа мiндеттi.
Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
8-бап. Тәрбиеленушiнiң тұрєын үйге құқыєы
1. Тәрбиеленушi балалар ауылында болєан бүкiл кезеңде тұрєын үйдің басқа да меншік иелерiмен бiрге ортақ меншiкке құқыєын сақтайды. Ортақ меншіктегі, оның iшiнде балалар ауылы тәрбиеленушiсiнiң де меншiгiндегi тұрєын үйдi иелiктен айырудың тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады.
2. Ата-аналарынан, туыстарынан немесе басқа адамдардан өзiне мұрагерлiк немесе сыйєа тарту тәртiбiмен және басқа да заңды негiзде ауысқан тұрєын үйге меншiк құқыєы бар тәрбиеленушi балалар ауылында болєан барлық кезеңде оєан құқыєын сақтайды.
3. Мемлекеттiк тұрєын үй қорынан алынєан тұрєын үй тәрбиеленушiге ол балалар ауылында болєан барлық уақыт iшiнде сақталады.
4. Тұрєын үйi жоқ тәрбиеленушi балалар ауылында болуы аяқталєаннан кейiн, Қазақстан Республикасының тұрєын үй заңдарына сәйкес мемлекеттiк тұрєын үй қорынан тұрєын үй алуєа құқылы.
Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
9-бап. Тәрбиеленушiнiң мүлiкке құқыєы
Тәрбиеленушiнiң:
1) өзi сыйєа тарту, мұрагерлiк тәртiбiмен және басқа заңды негiзде алєан мүлiкке;
2) банк салымынан проценттер түрiнде алынєан табыстарєа;
3) өзiне тиесiлi тұрєын үйдi жалєа беруден алынєан табыстарєа;
4) шыєармашылық, кәсiптiк, еңбек және өзге де қызметтен түскен табыстарєа меншiк құқыєы сақталады.
10-бап. Тәрбиеленушiнiң әлеуметтiк төлемдерге құқыєы
1. Тәрбиеленушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жәрдемақылар мен басқа да әлеуметтік төлемдерге, сондай-ақ ата-анасынан алынатын өзіне тиесілі алименттерге құқыєы бар.
2. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тәрбиеленушіге таєайындалєан жәрдемақылар мен басқа да әлеуметтік төлемдер, сондай-ақ тәрбиеленушіні баєып-күтуге ата-анасынан өндіріп алынатын қаражат тәрбиеленушіге жазбаша хабар беріле отырып, оның атына банк шоттарына аударылуєа тиіс.
Балалар ауылдарының әкімшілігі мен тәрбиеші-аналарының алименттерден, жәрдемақылар мен басқа да әлеуметтік төлемдерден түскен қаражатты тәрбиеленушілердің банк шоттарынан алуєа құқыєы жоқ.
Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3-тарау. ОТБАСЫ YЛГIСIНДЕГI БАЛАЛАР АУЫЛЫ (БАЛАЛАР АУЫЛЫ)
11-бап. Балалар ауылындаєы отбасы
1. Балалар ауылындаєы отбасы - балаларды тәрбиелеудiң жаңа нысанынан туындайтын, отбасылық қатынастарды ныєайтуєа және еңбек даєдыларын сiңiруге, оқыту мен тәрбиелеуге жәрдемдесуге баєытталєан жеке мүлiктiк емес құқықтармен және мiндеттермен байланысты адамдар тобы (тәрбиеші-ана, тәрбиеленушілер).
2. Балалар ауылында балаларды баєып-күтудi және тәрбиелеудi бiлiм беру саласындаєы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен конкурстық iрiктеуден өткен тәрбиешi-ана отбасында жүзеге асырады.
3. Балалар ауылындаєы отбасы туралы ереженi Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
12-бап. Балалар ауылының құқықтық мәртебесi
1. Балалар ауылы - тәрбиеленушi балалардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қамтамасыз ету және осы Заңмен белгiленген функцияларды орындау үшiн коммерциялық емес ұйым ұйымдастырушылық-құқықтық нысанында құрылатын заңды тұлєа.
Мемлекет Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдар арқылы балалар ауылының құрылтайшысы бола алады.
2. Балалар ауылының оқшауланєан аумаєы болады, оның ең аз көлемiн, онда орналасқан пәтер үлгiсiндегi тұрєын үй-жайларды, әкiмшiлiк үйлер мен отбасыларының тұруына арналєан єимараттарды, сондай-ақ үй іргесiндегi және қосалқы (үй) шаруашылықты қоса, Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
3. Балалар ауылы, әрқайсысында жасы он сегiзге дейiнгi жетiден он тәрбиеленушi балаєа дейiн тұратын және тәрбиеленетiн бiрнеше отбасынан, сондай-ақ белгiлi бiр кезеңде жиырма үш жасқа дейiнгi балалар үйлерiнiң, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттардың түлектерi мен балалар ауылының тәрбиеленушiлерi тұруєа арналєан жасөспiрiмдер үйлерiнен тұрады.
4. Балалар ауылы, әдетте, шаєын және орташа қалаларда, селолық елдi мекендер мен iрi қалалар маңындаєы аймақтарда орналасады.
Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13(2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
13-бап. Балалар ауылының қызметiн басқару
1. Балалар ауылының қызметiн басқаруды балалар ауылының құрылтайшысы оның Жарєысына сәйкес таєайындайтын әкiмшiлiк жүзеге асырады.
2. Балалар ауылы әкiмшiлiгiнiң негiзгi қызметiне: V011629
1) балалар ауылының жұмыс iстеуiне қалыпты жаєдай жасау және жасөспiрiмдер үйлерiнiң материалдық-техникалық базасын қамтамасыз ету;
2) тәрбие процесіне басшылық жасау, оқуды бақылау;
3) балалар ауылының инфрақұрылымын жетiлдiру;
4) балалар ауылына келiп түскен қаражатты материалдық қамтамасыз ету нормаларына сәйкес тәрбиешi-аналардың арасында бөлу;
5) тәрбиешi-аналардың, жасөспiрiмдер үйлерi директорларының ай сайынєы қаржы есептерiн қабылдау және талдау жатады.
3. Балалар ауылының әкiмшiлiгi туралы ереженi бiлiм беру саласындаєы уәкiлеттi орган бекiтедi.
Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13(2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
14-бап. Тәрбиешi-анаєа қойылатын талаптар
1. Жиырма жеті жасқа толєан, жоєары, орта білімнен кейінгі немесе орта (техникалық және кәсіптік) білімі бар, некеде тұрмайтын, өзінің кәмелетке толмаєан не асырап алєан балалары жоқ Қазақстан Республикасының азаматтары:
1) сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекетке қабiлетi шектеулi деп таныєан адамдарды;
2) сот ата-ана құқыєынан айырєан немесе сот арқылы ата-ана құқыєы шектелген адамдарды;
3) өзiне заңмен жүктелген мiндеттердi дұрыс орындамаєаны үшiн қорєаншы (қамқоршы) мiндеттерiнен шеттетiлгендердi;
4) бұрынєы бала асырап алушыларды, егер өздерiнiң кiнәсiнен олардың бала асырап алушылыєы жаєдайын сот жойєан болса;
5) сотталєандыєы бар адамдарды;
6) денсаулық жаєдайына қарай бала тәрбиелеу жөнiндегi мiндеттердi жүзеге асыра алмайтын адамдарды қоспаєанда, тәрбиешi-ана бола алады. Адамның тәрбиелеуге бала қабылдап алуєа болмайтын аурулары тiзбесiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
2. Бiлiм беру саласындаєы уәкiлеттi орган тәрбиешi-аналардың бiлiктiлiк санаттарын әзiрлейдi және белгiлейдi.
3. Балалар ауылында тәрбиеленуші балалардың мүдделерін неєұрлым толыєырақ қамтамасыз ету үшін қорєаншы және қамқоршы органдардың конкурстық іріктеуден өткен тәрбиеші-аналардың кадр резерві болуы мүмкін.
Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13(2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
15-бап. Балаларды балалар ауылы отбасына iрiктеу
1. Балаларды балалар ауылы отбасына iрiктеудi балалар ауылы әкiмшiлiгi өкiлiнiң қатысуымен, қорєаншы және қамқоршы органдардың жолдамасы негiзiнде тәрбиешi-ана жүзеге асырады.
2. Балаларды балалар ауылы отбасына iрiктеген кезде қорєаншы және қамқоршы органдар оєан мұрагерлiк, сыйєа тарту тәртiбiмен немесе басқа да заңды негiздер бойынша берiлген мүлiктiң бар екендiгiн анықтауєа және балалардың мүлiкке құқыєын қорєаудың және осы мүліктi сақтаудың тиiстi шараларын қолдануєа мiндеттi (заң бойынша балаларєа мұрагерлiкке өтуге тиiс мүлiктi анықтау, сақтау және басқару; мүлiктi заңсыз иеленген тұлєалардан оны талап ету; борышқорлардан ақшаны өндiрiп алу және басқалары).
3. Егер балалар ауылына берiлген балалардың басқа жерде тұрєан мүлкi болса, онда бұл мүлiктi қорєауды мүлiк тұрєан жердегi Қорєаншы және Қамқоршы орган жүзеге асырады және қажет болєан жаєдайда олар мүлiкке қорєаншы таєайындауы мүмкiн.
4. Ақшалай сомалар тәрбиеленушінің банк шотына салынады. Шоттың бар екендігі туралы құжаттар балалар ауылының әкімшілігінде сақталады.
Шоттың бар екендігі туралы құжаттардың көшірмелері тәрбиеші-анаєа беріледі.
Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
16-бап. Балаларды балалар ауылы отбасына берудiң
тәртiбi
1. Балаларды отбасында баєып-күту, тәрбиелеу, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоєары бiлiм берумен қамтамасыз ету тәрбиеші-ана, балалар ауылының әкімшілігі мен қорєаншы және қамқоршы орган арасында жасалєан балаларды беру туралы шарт негiзiнде жүзеге асырылады. Балаларды балалар ауылы отбасына беру туралы үлгi шартты бiлiм беру саласындаєы уәкiлеттi орган бекiтедi.
2. Балаларды отбасына берген кезде қорєаншы және қамқоршы орган олардың мүдделерiн басшылыққа алады.
Балаларды отбасына беру олардың пiкiрi және тәрбиешi-аналардың тiлегi ескерiле отырып жүзеге асырылады. Он жасқа толєан балалар, балалар ауылы отбасына, олардың келiсiмiмен берiлуi мүмкiн.
Балалар ауылы отбасына берген кезде балалардың мүддесiне орай олардың этникалық шыєу тегi, белгiлi бiр дiндi және мәдениеттi ұстанатындыєы, ана тiлi, тәрбие мен бiлiм беруде сабақтастықты қамтамасыз етудiң мүмкiндiктерi ескерiлуге тиiс.
3. Бiрге туєан ұл-қыздар, медициналық не басқа да себептермен бiрге тәрбиеленуге болмайтын жаєдайларды қоспаєанда, бiр отбасына берiлуге тиiс.
4. Балалар ауылына берiлетiн әрбiр балаєа арнап қорєаншы және қамқоршы органдар балалар ауылының әкімшілігіне мынадай құжаттар тапсырады:
1) тууы туралы куәлiк;
2) денсаулыєы туралы анықтама және баланың сырқаты тарихынан үзiндi көшiрме;
3) анасының денсаулыєы және оның босану жаєдайы туралы анықтама (бала сәбилер үйінен берiлген жаєдайда);
4) бiлiмi туралы құжат (мектеп жасындаєы балалар үшін);
5) ата-аналары туралы құжаттар (қайтыс болєандыєы туралы куәлiктiң көшiрмесi, соттың үкiмi немесе шешiмi, ата-аналарының сырқаты, оларєа iздестiру туралы анықтама және ата-аналарының жоқтыєын немесе олардың өз балаларын тәрбиелеуi мүмкiн еместiгiн растайтын басқа да құжаттар);
6) аєасы, iнiсi, апасы, сiңлiсi, қарындасы бар екендiгi және олардың тұрєылықты жерi туралы анықтама;
7) балаєа тиесiлi мүлiктiң тiзiмдемесi және оның сақталуы үшiн жауапты тұлєалар туралы мәлiметтер;
8) кәмелетке толмаєандарєа бұрыннан тұрып келген тұрєын үй алаңын бекiтiп беру туралы құжаттар және әділет органдарының бала мен оның ата-анасының жылжымайтын мүлікке құқықтарын және онымен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтері;
9) алимент өндiрiп алу туралы сот шешiмiнiң көшiрмесi, сондай-ақ жәрдемақыєа, зейнетақыєа және басқа да әлеуметтiк төлемдерге құқыєын растайтын құжаттар;
10) банкте баланың атына ашылєан шоттың бар екендiгi туралы құжаттардың көшірмелері;
11) өзге де құжаттар.
Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
17-бап. Балалар ауылының отбасына балаларды беру
туралы шарт
1. Балаларды беру туралы шартта:
1) балалар ауылы тәрбиеленушілерінің тәрбиелену, білім алу және баєып-күтілу жаєдайлары;
2) тәрбиеші-ананың, балалар ауылы әкімшілігінің құқықтары мен міндеттері;
3) тәрбиеші-аналарєа қатысты қорєаншы және қамқоршы органдардың міндеттері;
4) балаларды беру туралы шартты тоқтатудың негіздері мен салдары қамтылуєа тиіс.
Балалар тәрбиешi-аналардың тәрбиесiне он сегiз жасқа толєанєа дейiнгi мерзiмге берiледi.
2. Балалар ауылының отбасына балаларды беру туралы шартты мерзiмiнен бұрын бұзу:
1) дәлелдi себептер болєан жаєдайда (сырқаттануына, отбасы жаєдайының өзгеруiне байланысты және өз мiндеттерiн орындауєа мүмкiндiгi болмайтын басқа да жаєдайларда), тәрбиешi-аналардың бастамашылыєы бойынша;
2) тәрбиешi-ана өзiне жүктелген мiндеттердi орындаудан жалтарса, өз құқықтарын асыра пайдаланса, балаларєа қатыгездiкпен қараса, оның iшiнде оларєа күш көрсетсе немесе психикалық қысым жасаса және балаларды баєып-күту, тәрбиелеу және оларєа бiлiм беру үшiн басқа да қолайсыз жаєдайлар туындаєан кездерде, қорєаншы және қамқоршы органдардың және (немесе) балалар ауылы әкімшілігінің бастамашылыєы бойынша;
3) баланы (балаларды) ата-анасына қайтарєан немесе оны (оларды) асырап алєан, сондай-ақ баланы (балаларды) қорєаншылыққа (қамқоршылыққа), патронаттық тәрбиелеуге берген жаєдайда;
4) балаларды отбасына беру туралы шарттың талаптары бұзылєан жаєдайда жүзеге асырылуы мүмкiн.
3. Тәрбиеші-ананың бастамасы бойынша балаларды балалар ауылының отбасына беру туралы шарт мерзімінен бұрын бұзылєан кезде, мұндай шартты қорєаншы және қамқоршы орган балалар ауылының әкімшілігімен және тәрбиеші-аналардың кадр резервінде тұрєан адаммен жасайды.
Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
18-бап. Тәрбиешi-ананың балаларды тәрбиелеу және
оларєа бiлiм беру жөнiндегi құқықтары мен
мiндеттерi
1. Тәрбиешi-ана балалардың пiкiрi, балалар ауылы әкімшілігінің пікірі мен қорєаншы және қамқоршы органның ұсыныстарын ескере отырып, балаларды тәрбиелеу әдiстерiн өз бетiнше айқындауєа құқылы.
Тәрбиешi-ана балалардың пiкiрiн ескере отырып, білім беру ұйымы мен оқыту нысандарын таңдауєа құқылы және балалардың бастауыш, негізгі орта және жалпы орта бiлiм алуына жаєдай жасауєа мiндеттi.
2. Тәрбиешi-ана өзiнiң өкiлеттiктерiн жүзеге асырєан кезде балалардың дене бiтiмiне және психикалық саулыєына, олардың имандылық рухында дамуына залал келтiрмеуге тиiс. Тәрбиелеу әдiстерi балаларєа енжар қараушылықты, қатыгездiктi, дөрекiлiктi, олардың адамдық абыройын кемсiтудi, ар-ұжданы мен намысын қорлауды болдырмауєа тиiс.
3. Тәрбиешi-ана балаларды тәрбиелеуге, олардың денсаулыєы, дене бiтiмiнiң, психикасының, имандылық және рухани жаєынан дамуы жөнiнде қамқорлық жасауєа мiндеттi.
Тәрбиешi-ана отбасында имандылық-рухани және үйiшiлiк ахуал жасау жөнiндегi өзiне жүктелген мiндеттердi адал атқаруєа тиiс.
4. Тәрбиешi-ана осы Заңның 16-бабы 4-тармаєының 1), 2), 4) – 11) тармақшаларында көрсетілген, өзiне берiлген құжаттар көшірмелерінің сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.
5. Өз мiндетiн тәрбиеленушiлердiң құқықтары мен мүдделерiне залал келтiре отырып атқарєан тәрбиешi-ана Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген жауапкершiлiктi ата-аналармен бiрдей көтередi.
Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
19-бап. Тәрбиеленушiлердiң құқықтары мен мүдделерiн
қорєау жөнiндегi әкiмшiлiктiң құқықтары мен
мiндеттерi
1. Балалар ауылының әкiмшiлiгi, тәрбиеленушi-балалардың кез келген жеке және заңды тұлєалармен қарым-қатынастарында, оның iшiнде соттарда, бұєан арнайы өкiлеттiктерi болмаса да, олардың құқықтары мен мүдделерiн қорєауєа әрекет ететiн заңды өкiлi болып табылады.
2. Егер қорєаншы және қамқоршы орган әкiмшiлiк пен балалардың мүдделерi арасында қайшылықтар бар екенiн анықтаса, әкiмшiлiк балалардың мүдделерiн қорєауєа құқылы емес. Олардың арасында келiспеушiлiктер болєан жаєдайда қорєаншы және қамқоршы орган балалардың мүдделерін білдіруші етіп тәрбиеші-ананы таєайындауєа тиiс.
3. Балалар ауылының әкiмшiлiгi тәрбиеленушiлердiң денсаулық жаєдайы туралы, оны тәрбиелеу жөнiндегi, сондай-ақ тәрбиеленушiнiң мүлкiн басқару жөнiндегi жұмысы туралы қорєаншы және қамқоршы органєа кем дегенде жылына бiр рет есеп берiп отыруєа тиiс.
Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
20-бап. Әкiмшiлiктiң тәрбиеленушiнiң мүлкiн басқару
жөнiндегi құқықтары мен мiндеттерi
1. Тәрбиеленушінің мүлкін басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Мүлiктi жалдауєа (жалєа) беруден түскен кiрiстi әкiмшiлiк тәрбиеленушiнiң банктегi банк шотына аударып отырады.
3. Тәрбиеленушiнi ата-анасына қайтарєан жаєдайда немесе оны балалар ауылынан шыєарєаннан кейiн тәрбиеленушiнiң мүлкi мен құжаттары нотариус куәландырєан тiзiмдеме бойынша ата-аналарына немесе тәрбиеленушiнiң өзiне берiледi.
Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.11 N 185-IV(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
21-бап. Тәрбиеленушi-балалардың ата-аналарымен және
басқа да жақын туыстарымен байланыстары
1. Әкiмшiлiк тәрбиеленушiлердiң ата-аналарының құқықтары қалпына келтiрiлген, бас бостандыєынан айыру орындарынан босаєан және баланың мүдделерiне қайшы келмейтiн басқа да жаєдайларда олардың ата-аналарымен байланыс жасауына және табысуына кедергi жасамауєа тиiс.
2. Әкiмшiлiк, сондай-ақ тәрбиеленушiнiң басқа да жақын туыстарымен (ата-анасы бiр және ата-анасы бөлек аєа-iнiлерiмен және апа-сiңлiлерiмен, аталарымен, әжелерiмен) байланыс жасап тұруына, мұндай араласу баланың мүдделерiне сай келмейтiн жаєдайларды қоспаєанда, кедергi жасамауєа тиiс.
3. Тәрбиеленушiлермен ата-аналарының және басқа да жақын туыстарының байланыс жасауына әкiмшiлiктiң келiсiмiмен рұқсат етiледi.
4. Тәрбиеленушiлердiң бұрынєы отбасына қайта оралуы Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
4-тарау. ЖАСӨСПIРIМДЕР YЙI (ӘЛЕУМЕТТIК БЕЙIМДЕЛУ ОРТАЛЫЄЫ)
22-бап. Жасөспiрiмдер үйi
1. Балалар ауылының, балалар үйінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттың балансындаєы жатақхана немесе пәтерлер Жасөспірімдер үйі болып табылады.
Жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша Жасөспірімдер үйі мемлекеттік мекеме нысанындаєы дербес заңды тұлєа ретінде құрылуы және жұмыс істеуі мүмкін.
2. Жасөспiрiмдер үйiнiң қызметiн балалар ауылының, балалар үйiнiң, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттың әкімшілігі Жасөспірімдер үйінің директорымен бірлесе отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Жасөспірімдер үйі туралы үлгі қаєидаларєа сәйкес жүзеге асырады.
3. Дербес заңды тұлєа ретінде жұмыс істейтін Жасөспірімдер үйі өз қызметін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Жасөспірімдер үйі туралы үлгі қаєидаларєа сәйкес жүзеге асырады.
Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
23-бап. Жасөспiрiмдер үйiнiң мақсаттары мен мiндеттерi
1. Жасөспiрiмдер үйiнiң негiзгi мақсаты - балалар ауылдарының тәрбиеленушiлерiне, балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттардың түлектерiне (әлеуметтiк бейiмделуден өтетiн адамдарєа) олардың өз тiлектерiне сай қоєамєа, оның iшiнде еңбек нарыєына сіңісуіне көмектесу.
2. Балалар ауылдарының тәрбиеленушiлерiн, балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттардың түлектерiн әлеуметтiк бейiмдеу мақсатында Жасөспiрiмдер үйi мынадай міндеттерді:
1) қоєамдық өмiрге әлеуметтiк бейiмделу үшiн жаєдай жасауєа;
2) жеке қабiлеттерiн дамытуєа жәрдемдесу және кәсiби даярлыєын қамтамасыз етуге;
3) жұмысқа орналасуєа жәрдемдесу жөнiндегi мiндеттерiн орындауєа тиiс.
Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
24-бап. Жасөспiрiмдер үйiнде әлеуметтiк бейiмделуден
өтетiн адамдардың санаттары
1. Балалар ауылы, балалар үйі, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернат әкімшілігінің шешімі негізінде Жасөспірімдер үйінде, психоневрологиялық аурулары бар адамдарды қоспаєанда, он алты жастан жиырма үш жасқа дейінгі балалар ауылдарының тәрбиеленушілері және балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттардың түлектері әлеуметтік бейімделуден өте алады.
2. Жергілікті атқарушы органдардың шешімі негізінде дербес заңды тұлєа ретінде жұмыс істейтін Жасөспірімдер үйінде, психоневрологиялық аурулары бар адамдарды қоспаєанда, он алты жастан жиырма үш жасқа дейінгі балалар ауылдарының тәрбиеленушілері және балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттардың түлектері әлеуметтік бейімделуден өте алады. V0
Ескерту. 24-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
25-бап. Жасөспiрiмдер үйi директорының негiзгi
мiндеттерi
Жасөспiрiмдер үйiнiң директоры: V011629
1) еңбек нарыєын:
мүдделi ұйымдармен байланыстар орнату және ұйымдардаєы бос жұмыс орындарын зерделеу;
қосалқы шаруашылықтар, шаєын аєаш ұсташылық және слесарлық шеберханалар мен шаєын кәсiпкерлiктiң басқа да объектiлерiн құру арқылы жүйелi түрде зерделеуге;
2) өз құзыретiне кiретiн мәселелер бойынша балалар ауылының, балалар үйiнің және жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттың әкiмшiлiгiмен өзара iс-қимылды жүзеге асыруєа мiндеттi.
Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
26-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамдардың
өкiлдiгi
1. Әлеуметтік бейімделуден өтіп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейінгі адамдардың мүдделерін балалар ауылының, балалар үйінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттың әкімшілігі білдіреді және қорєайды.
Дербес заңды тұлєа мәртебесі бар Жасөспірімдер үйінде әлеуметтік бейімделуден өтіп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейінгі адамдардың мүдделерін оның әкімшілігі білдіреді және қорєайды.
2. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он сегіз жастан жиырма үш жасқа дейiн адамдар өздерiнiң азаматтық құқықтарын өз бетiнше жүзеге асырады және мiндеттер атқарады.
Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
27-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан
адамдардың әрекет қабiлеттiлiгi
1. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның өз әрекеттерiмен азаматтық құқықтарєа ие болуєа және оларды жүзеге асыруєа, өзіне азаматтық мiндеттер жүктеуге, оларды орындауєа қабiлеттiлiгi (азаматтық әрекет қабiлеттiлiгi) кәмелетке толєанда, яєни он сегiз жасқа толєаннан кейiн толық көлемiнде туындайды.
2. Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде он сегiз жасқа толєанєа дейiн некелесуге рұқсат етiлетiн жаєдайда, он сегіз жасқа толмаєан әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адам некеге тұрєан кезден бастап толық көлемiнде әрекет қабiлеттiлiгiне ие болады.
3. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның құқық қабiлеттiлiгiнен немесе әрекет қабiлеттiлiгiнен толық немесе iшiнара бас тартуы және құқық қабiлеттiлiгiн немесе әрекет қабiлеттiлiгiн шектеуге баєытталєан басқа да мәмiлелер, Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде мұндай мәмiлелерге жол берiлетiн реттердi қоспаєанда, жарамсыз болады.
Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
28-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан
он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдардың
әрекет қабiлеттiлiгi
1. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар мәмiлелердi балалар ауылы, балалар үйі, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернат әкiмшiлiгiнiң келiсiмiмен жасайды. Мұндай келiсiмнiң нысаны кәмелетке толмаєандар жасайтын мәміле үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген нысанєа сай келуге тиiс.
2. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар өздерiнiң жалақысына, стипендиясына, өзге де кiрiстерiне және өздерi жасаєан санаткерлiк меншiк құқыєы объектiлерiне өз бетiнше билiк етуге, сондай-ақ тұрмыстық ұсақ мәмiлелер жасауєа құқылы.
3. Жеткiлiктi негiздер болєан жаєдайда қорєаншы және қамқоршы орган әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның өз жалақысына, стипендиясына, өзге де кiрiстерiне және өзi жасаєан санаткерлiк меншiк құқыєы объектiлерiне өз бетiнше билiк ету құқыєын шектеуi немесе ол құқықтан айыруы мүмкiн.
4. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар осы баптың ережелерiне сәйкес өздерi жасаєан мәмiлелер бойынша дербес жауапты болады және өздерiнiң әрекеттерiмен келтiрiлген зиян үшiн Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң ережелерiне сәйкес жауапты болады.
5. Дербес заңды тұлєа ретінде жұмыс істейтін Жасөспірімдер үйінде әлеуметтік бейімделуден өтіп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейінгі адамдар мәмілелерді осы мекеме әкімшілігінің келісімімен жасайды.
Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
29-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан
он сегіз жасқа дейiнгi адамдардың банктерге
салымдар салу және салымдарєа билiк ету құқыєы
1. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар банктерге салымдар салуєа және өздерi салєан салымдарєа өз бетiнше билiк етуге құқылы.
2. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар өздерiнiң атына басқа бiреу салєан салымдарєа өз бетiнше билiк етедi.
30-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан
адамдардың құқықтары мен мiндеттерi
Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамдардың құқықтары мен мiндеттерi балалар ауылы, балалар үйi және жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернат пен тәрбиеленуші (түлек) арасында жасалєан Жасөспiрiмдер үйiнде баєып-күту туралы шарт негiзiнде айқындалады. Осы шарт бiлiм беру саласындаєы уәкілетті орган бекiтетiн үлгi шарт негiзiнде жасалады.
Дербес заңды тұлєа ретінде жұмыс істейтін Жасөспірімдер үйінде әлеуметтік бейімделуден өтіп жатқан адамдардың құқықтары мен міндеттері Жасөспірімдер үйі мен тәрбиеленуші (түлек) арасында жасалєан осы мекемеде баєып-күту туралы шарт негізінде айқындалады.
Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
31-бап. Жасөспiрiмдер үйiнде баєып-күту туралы шартты
тоқтату
1. Жасөспiрiмдер үйiнде баєып-күту туралы шарт онда көзделген негiздерден басқа:
1) жиырма үш жасқа жеткенде;
2) әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның шартты тоқтату туралы тiлек бiлдiруiмен;
3) Жасөспірімдер үйінің тәрбиеленушісі (түлегі) Жасөспiрiмдер үйiнің тәртібін бірнеше рет бұзєан, алкогольді, есірткілерді, басқа да есеңгірететін заттарды пайдалану, нәпсіқұмарлық сипаттаєы әдепсіз іс-әрекеттерді жасау фактілері анықталєан жаєдайларда қорєаншы және қамқоршы органның, балалар ауылы, балалар үйі және жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернат әкiмшiлiгiнiң шешiмiмен;
3-1) Жасөспірімдер үйінің тәрбиеленушісі (түлегі) Жасөспірімдер үйінің тәртібін бірнеше рет бұзєан, алкогольді, есірткілерді, басқа да есеңгірететін заттарды пайдалану, нәпсіқұмарлық сипаттаєы әдепсіз іс-әрекеттерді жасау фактілері анықталєан жаєдайларда дербес заңды тұлєа ретінде жұмыс істейтін Жасөспірімдер үйі әкімшілігінің шешімімен;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де жаєдайларда тоқтатылады.
2. Жасөспiрiмдер үйiнде баєып-күту туралы шартты тоқтату әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан адамның Жасөспiрiмдер үйi жатақханасындаєы орынєа құқыєын тоқтатады.
Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
32-бап. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан
адамның зиян келтiргенi үшiн жауаптылыєы
1. Әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi адамдар өздерi келтiрген зиян үшiн жалпы негiздер бойынша дербес жауапты болады.
2. Егер әлеуметтiк бейiмделуден өтiп жатқан он алты жастан он сегіз жасқа дейiнгi, қамқорлықты қажет ететiн адамдар заңєа орай өзiнiң қамқоршысы болып табылатын балалар ауылында, балалар үйінде, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернатта тұрып жатса, онда балалар ауылының, балалар үйінің, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернаттың әкiмшiлiгi, егер зиян оның кiнәсiнен болмаєанын дәлелдей алмаса, зиянды толыєымен немесе оның жетiспейтiн бөлiгiн өтеуге мiндеттi.
3. Балалар ауылы, балалар үйі, жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернат әкiмшiлiгiнiң зиянды өтеу жөнiндегi мiндетi залал келтiрушiнiң кәмелеттiк жасқа толуына қарай не оның кәмелеттiк жасқа толєанєа дейiн зиянды өтеу үшiн жеткiлiктi мүлкi немесе өзге де табыс көздерi пайда болса, не ол кәмелеттiк жасқа толєанєа дейiн әрекет қабiлеттiлiгiне ие болса, тоқтатылады.
Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5-тарау. БАЛАЛАР АУЫЛДАРЫ МЕН ЖАСӨСПIРIМДЕР
YЙЛЕРIНIҢ ТӘРБИЕЛЕНУШI-БАЛАЛАРЫНА АРНАЛЄАН
МЕМЛЕКЕТТIК КЕПIЛДIКТЕР
33-бап. Тәрбиеленушi-балаларєа арналєан мемлекеттiк
кепiлдiктер
Тәрбиеленушi-балаларєа арналєан мемлекеттiк кепiлдiктер:
1) тәрбиеленушi-балалардың дене бiтiмi жаєынан, санаткерлiк, рухани және имандылық тұрєыдан дамуына жәрдемдесу, олардың бойына патриотизм мен азаматтықты сiңiру үшiн құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық жаєдайлар жасауды;
2) кәсiби баєдар жүйесiн құруды, бастапқы кәсiби даярлықты қамтамасыз етудi және жұмысқа орналасуєа жәрдемдесудi;
3) балалардың бiлiм алу, сондай-ақ қызметi балалардың дем алуына және оларды сауықтыруєа баєытталєан мекемелер желiсiн сақтау және дамыту арқылы олардың демалу және сауыєу құқықтарын қамтамасыз етудi;
4) мәдениет, дене тәрбиесi мен спорт саласында балалар мүдделерi үшiн мемлекеттiк саясатты қалыптастыру мен iске асыруды;
5) егер балалар ауылына, балалар үйіне немесе жетім балалар мен ата-ана қамқорлыєынсыз қалєан балаларєа арналєан мектеп-интернатқа жiберiлгенге дейiн тұрып келген тұрєын үйлерiн оларєа қайтарып беру мүмкiн болмаса, азаматтардың осы санаты үшiн көзделген тәртiппен тұрєын үй берудi;
6) мүдделi министрлiктермен, ведомстволармен және ұйымдармен бiрлесе отырып балаларды сауықтыру, дене тәрбиесi мен гигиеналық тәрбие жөнiнде шаралар өткiзу, балалар ауылдарының ұйымдастыру-құқықтық нысанына қарамастан балалар ауылдарындаєы балалардың денсаулық жаєдайларына бақылау жасау iсiн жүзеге асыруды қамтиды.
Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
34-бап. Отбасылық үлгiдегi балалар ауылдары мен
жасөспiрiмдер үйлерiн дамытудаєы
мемлекеттiк органдардың рөлi
Қорєаншы және қамқоршы органдар отбасылық үлгiдегi балалар ауылдары мен жасөспiрiмдер үйлерiне тәрбиеленушi-балалардың бiлiм алуына және оларды тәрбиелеуде, емдеу-профилактикалық және психологиялық-диагностикалық жұмыста әдiстемелiк көмек көрсетуге, сондай-ақ олардың баєып-күтiлуi, тәрбиеленуi мен бiлiм алуы жаєдайларына бақылау жасауды жүзеге асыруєа, тәрбиешi-аналарєа психологиялық-медициналық-педагогикалық мәселелер бойынша консультациялар беруге мiндеттi.
35-бап. Тәрбиеленушi-балалар құқықтарының кепiлдiктерiн
қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды қаржыландыру
1. Тәрбиеленушi-балаларды әлеуметтiк қорєаудың кепiлдiктерiн қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды жүзеге асыруєа арналєан шыєыстар құрылтайшылар қаражаты және заңмен тыйым салынбаєан өзге де көздер есебiнен жүргiзiледi.
2. Бiр тәрбиеленушiнi тамақпен, киiммен, аяқ киiммен, жұмсақ жабдықтармен қамтамасыз ету нормалары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленедi.
36-бап. Мемлекеттiк мекемелердегi тәрбиеленушi-балалар
құқықтарының кепiлдiктерiн қамтамасыз ету
жөнiндегi шараларды қаржыландыру
1. Атқарушы билiк органдары балалар ауылдарында және жасөспiрiмдер үйлерiнде тәрбиеленушi-балалардың құқықтарын сақтау мен қорєау жөнiндегi нысаналы баєдарламаларды әзiрлеу мен орындауды бюджет қаражаты шегiнде жүзеге асырады.
2. Тәрбиеленушiлер мемлекеттiк бюджет есебiнен ұсталатын балалар ауылдарында (балалар үйлерiнде) болєан кездерiнде оларєа толық мемлекеттiк қамтамасыз ету кепiлдiгi берiледi.
3. Жасөспірімдер үйлерінде әлеуметтік бейімделуден өтіп жатқан адамдарєа күндізгі оқу нысанында жоєары, орта білімнен кейінгі немесе орта (техникалық және кәсіптік) бiлiм алуы кезеңінде толық мемлекеттiк қамтамасыз ету кепiлдiгi берiледi.
Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.27 N 320(қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптанқараңыз), 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
37-бап. Қазақстан Республикасының отбасы үлгісіндегі
балалар ауылы және жасөспірімдер үйлері туралы
заңнамасын бұзєаны үшін жауаптылық
Қазақстан Республикасының отбасы үлгісіндегі балалар ауылы және жасөспірімдер үйлері туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соєады.
Ескерту. Заң 37-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.26 N 517-IV (алєашқы ресми жарияланєан күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Қазақстан Республикасының
Президентi
