Ата-аналарға арналған логопедтің кеңесі

(кеңес беру пункті)

ТАҚЫРЫБЫ:"Баланың сөйлеу тілінің мектепке дайындығы"

«Павлодарқаласының №22 санаторлық сәбилер бақшасы»КМҚК

23.12.2024 жыл

«Мектепке дайындық» туралы айтылса, онда жекелеген іскерліктер мен білімдер емес, олардың барлық негізгі компоненттері бар белгілі бір жиынтығы ескеріледі.

Біздің сөзіміз - қарым-қатынас процесі, сондықтан мектепте оқуға дайындығы немесе дайын еместігі көбінесе сөйлеу дамуының деңгейімен анықталады. Өйткені, ауызша және жазбаша сөйлеу арқылы балаға барлық білім жүйесін меңгеру керек. Мектепте оқуға түскенге дейін оның сөзі неғұрлым жақсы дамыған болса, оқушы оқуды да, хатты да тез меңгереді.

Ата-аналар бірінші кезекте көңіл бөлуі керек:

• Барлық дыбыстардың дұрыс айтылуы
• Сөйлеу дыбыстарын есту арқылы ажырата білу
• Дыбыстық талдау және синтез дағдыларын меңгеру
• Сөздік қор
• Сөйлеудің грамматикалық құрылымының қалыптасуы
• Байланыстыру сөзі
• Сөйлеу коммуникациясы
• Қолдың ұсақ моторикасы және психикалық процестер (есте сақтау, назар аудару, ойлау, қабылдау)

Дыбыс шығару және фонематикалық есту

Нормада сөйлеудің барлық дыбыстық жағын бала 5-6 жастамеңгеруі тиіс. Осы жасқа келгенде бала дыбыстарды есту мен айтуда ажырата білуі тиіс. Мектепке келген кезде ол дыбыстарды түрлі сөздерде, сөз тіркестерінде айтуға, оларды жібермеуге, бұрмалауға, басқалармен алмастыруға тиіс.

Дыбыстық талдау және синтез дағдыларын меңгеру:

• сөздің аясында дыбысты бөліп шығара алу;

• сөздегі бірінші және соңғы дыбысты есту және бөліп көрсету;

• сөздегі дыбыс позициясын анықтау (басы, ортасы, соңы);

• сөздегі дыбыстардың саны мен реттілігін, сөздегі дыбыстың басқаларға қатысты орнын анықтау;

• берілген дыбысқасөздерді атау;

• дыбыстардан сөздер құрастыра білу;

• балалар «дыбыс», «буын», «сөз», «сөйлем» терминдерін білуі және дұрыс қолдануы тиіс.

Сөздің буын құрылымы

Мектепке дейінгі жастағы балаға күрделі буынды құрылымдағы сөздер (аквариум, кітапханашы, баскетболшы, экскаватор) қолжетімді. Ол оларды өзгертпейді, лақтырмайды, дыбыстар мен буындарды қоспайды, жылдам қарқынмен айтады.

Сөздік қор

6 жасқа келгенде баланың айтарлықтай үлкен сөздік қоры болуы керек (2000-ға жуық сөз)

Өз сөзінде ол сөздің барлық бөліктерін (зат есім, сын есім, етістіктер, үстеу, антонимдер, синонимдер, сан есім), сөздердің ауыспалы мағынасын түсіну, заттардың тобына арналған жалпылама ұғымдарды таңдауы тиіс.

Сөйлеудің грамматикалық құрылымының қалыптасуы.

Бала сөз жасаудың және сөзді өзгертудің әр түрлі тәсілдерін пайдалана білуі тиіс (жаұрнағы бар сөздерді дұрыс қолдану, сөздерді қажетті формада құру, зат есімнен сын есім құру, зат есімнің түрлері, септік, етістікті түрлері бойынша өзгерту, көмекші сөздерді қолдану, зат есіммен сан есім мен сын есімдерді келістіру).

«Бір-көп», «Пәнді сүйкімді етіп ата», «Балапандарды ата», «Кімнің құйрығы және кімнің құлағы», «Екі және бес зат» ойындары

Байланыстырып сөйлеу

6 жаста бала білуі керек

• көлемі шағын әңгімелер мен ертегілерді мазмұндау

• сурет бойынша әңгіме құрастыру

• картиналар сериясы бойынша әңгіме құрастыру

• мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру

Мазмұндау (әңгіме) кезінде мыналарға назар аударылады:

• баланың мәтінді түсінуі бойынша (ол негізгі ойды дұрыс тұжырымдау керек),

• мәтінді құрылымдау бойынша (ол мазмұндауды ретімен және дәл құрастыра білуі керек),

• сөздік бойынша (сөздердің толықтығы мен дәлдігі),

• грамматика (ол сөйлемдерді дұрыс құрастыру керек, күрделі сөйлемдерді қолдана білуі керек).

Ұсақ моторика

Жақсы дамыған ұсақ моторика сөйлеудің дамуына ықпал етеді (саусақ гимнастикасы, киім түйреуіштермен ойындар, нитография, су-джек доптары мен Кузнецов аппликаторын пайдалану, заттарды басу және сызу, моншақтар жасау, аппликациялар, мүсіндеу, тоқу, қайшымен кесу және т.б.) .

Психикалық процестер

Барлық психикалық процестер бір-бірімен тығыз байланысты.

Кем дегенде бір психикалық процестің дамымауы жалпы баланың психикалық дамуының бұзылуына әкеледі.

Сөйлеу қарым-қатынасы

• Бала қарым-қатынаста жеткілікті белсенді болуы керек,

• сөйлеуді тыңдай және түсіне білу,

• жағдайды ескере отырып қарым-қатынас құру,

• балалармен және ересектермен қарым-қатынасқа оңай кіру;

• өз ойын анық және дәйекті түрде жеткізу,

• сөйлеу этикетінің түрлерін қолдану

Консультация учителя-логопеда для родителей

(консультационный пункт)

ТЕМА:"Речевая готовность ребенка к школе"

КГКП «Санаторный ясли – сад №22 города Павлодара»

23.12.2024 год

Когда говорят о "готовности к школе", то имеют в виду не отдельные умения и знания, а их определенный набор, в котором присутствуют все основные компоненты.

Наша речь – процесс общения, поэтому готовность или неготовность к обучению в школе во многом определяется уровнем речевого развития. Ведь именно, при помощи речи устной и письменной ребенку предстоит усвоить всю систему знаний. Чем лучше у него будет развита речь до поступления в школу, тем быстрее ученик овладеет чтением и письмом.

Родителям в первую очередь следует обратить внимание на:

•       Правильное произношение всех звуков
•       Умение различать звуки речи на слух
•       Владение навыками звукового анализа и синтеза
•       Словарный запас
•       Сформированность грамматического строя речи
•       Связную речь
•       Речевую коммуникацию
•     Мелкую моторику рук и психические процессы (память, внимание, мышление, восприятие)

Звукопроизношение и   фонематический слух

В норме вся звуковая сторона речи должна быть усвоена ребёнком полностью к 5 – 6 годам. К этому возрасту ребёнок должен уметь различать звуки на слух и в произношении. Приходя в школу, он должен отчётливо произносить звуки в различных словах, во фразовой речи, не должен их пропускать, искажать, заменять другими.

Владение навыками звукового анализа и синтеза:

•       умение выделять звук на фоне слова;
•       слышать и выделять первый и последний звук в слове;
•       определять позицию звука в слове (начало, середина, конец);
•       определять количество и последовательность звуков в слове, место звука в слове по отношению к другим;
•       называть слова с заданным звуком;
•       уметь составлять слова из звуков;
•       дети должны знать и правильно употреблять термины "звук", "слог", "слово", "предложение".

Слоговая структура слова

Ребенку  предшкольного возраста  доступны слова сложной слоговой структуры (аквариум, библиотекарь, баскетболист, экскаватор). Он произносит их в быстром темпе, не переставляет, не выкидывает, не добавляет звуки и слоги.

Словарный запас

К 6  годам у ребёнка должен быть достаточно большой словарный запас (около 2000 слов)

В своей речи он должен активно использовать все части речи (существительные, прилагательные, глаголы, наречия, антонимы, синонимы, числительные), пони мать переносное значение слов, подбирать обобщающие понятия для группы предметов.

Сформированность грамматического строя речи

Ребенок должен уметь пользоваться разными способами словообразования и словоизменения (правильно употреблять слова с уменьшительно-ласкательными суффиксами, образовывать слова в нужной форме, образовывать прилагательные от существительных, изменять существительные по числам, падежам, глаголы по видам, понимать и употреблять предлоги, согласовывать числительные и прилагательные с существительными).

Игры "Один-много", "Назови предмет ласково", "Назови детенышей", "Чей хвост и чьи уши", "Два и пять предметов".

Связная речь

К 6  годам ребёнок должен уметь

•     пересказывать небольшие по объёму рассказы и сказки
•       составлять рассказ по картинке
•     составлять рассказ по серии картин
•     отвечать на вопросы по тексту

При пересказе (рассказе) обращается внимание:

•       на понимание ребёнком текста (он должен правильно формулировать основную мысль),
•       на структурирование текста (он должен уметь последовательно и точно строить пересказ),
•       на лексику (полнота и точность использования слов),
•       на грамматику (он должен правильно строить предложения, уметь использовать сложные предложения

Мелкая моторика рук

Хорошо развитая мелкая моторика способствует развитию речи (пальчиковая гимнастика, игры с прищепками, ниткография, использование шариков су-джок и иппликатора Кузнецова, обведение и штриховка предметов, шнуровка, нанизывание бусинок, аппликации, лепка, плетение, вырезание ножницами и т.д.).

Психические процессы

Все психические процессы тесно взаимосвязаны.

Недоразвитие хотя бы одного психического процесса приводит к нарушению умственного развития ребёнка в целом.

Речевая коммуникация

•       Ребёнок должен быть достаточно активен в общении,
•       уметь слушать и понимать речь,
•       строить общение с учетом ситуации,
•       легко входить в контакт с детьми и взрослыми,
•       ясно и последовательно выражать свои мысли,
•       пользоваться формами речевого этикета.