Заманауи қазақстандық мектеп ауқымды реформалар мен түбегейлі жаңғырту жағдайында жұмыс істейді. Осыған байланысты менеджердің жеке басына жаңа талаптар қойылады. Жаңа типтегі көшбасшы педагогикалық ұжымның жұмысын, оның «сыртқы сынақтарға» жауап беру қабілетін сақтауда үлкен рөл атқарады. Мазмұнын жаңарту, білім беру парадигмасының ауысуы жағдайында мектеп директоры мен оның орынбасарларының кәсіби деңгейіне қойылатын талаптар түбегейлі өзгереді, олар стратегиялық жоспарлау дағдыларын, еңбекті оңтайлы ұйымдастыру, идеяларды генерациялау, сауатты басқару шешімдерін қабылдау, жауапкершілікті өзіне ала білу, басқару еңбегінің жоғары мәдениетін, коммуникативтік, кәсіптік, жеке және ұйымдастыру-басқару дағдыларын мектеп ұжымында қолайлы әлеуметтік-психологиялық ахуалды қалыптастыру үшін меңгеруі тиіс.
Павлодар қаласы білім беру бөлімінің әдістемелік кабинетінің жалпы орта білім беру мекемелерінің басшы кадрларымен жұмысын жоспарлаудың негізінде сыртқы және ішкі тәуекелдер мен перспективаларды бағалаудың Swot-талдауы, персоналды бақылау, басқарушылық қызмет мәселелері бойынша сауалнама қорытындылары жатыр. Жас мектеп басшыларын кәсіби сүйемелдеу мәселесі қаланың білім беру саласы үшін өзекті: 50%-ға дейінгі мектеп директорларының 1 жылдан 3 жылға дейінгі жұмыс өтілі бар, оның ішінде әрбір 4-де бір жылға дейінгі жұмыс өтілі бар. Осыған ұқсас мектеп басшысының 28 орынбасарының (29,5%) 0 жылдан 5 жылға дейінгі басқарушылық өтілі бар.
Ішкі күшті жақтардың ішінде жалпы орта білім беру мекемелерінің түрлері мен түрлерінің әртүрлілігін, педагогикалық қызметкерлердің жоғары сапалы деңгейін, әдістемелік кабинеттің тәжірибесінде қалыптасқан жас менеджерлердің қалыптасу үдерісін қолдау жүйесін атап өтуге болады. Қала жағдайында жас басқарушыларды қолдау және сауатты әдістемелік сүйемелдеу үдерісін тиімді ұйымдастыру үшін қолайлы мүмкіндіктер бар. Бұл - Павлодар мемлекеттік педагогикалық университеті базасында аутсорсинг шеңберінде инновациялық менеджмент мәселелері бойынша курстардан өту мүмкіндігі (2020-2021 оқу жылы ішінде мектептің 31 жас басшысы курстан сәтті өтті), білім беру бөлімінің әдістемелік қызметі мен барлық деңгейдегі басшылар арасындағы жолға қойылған коммуникация, «Жас директор мектебі» және «Директордың жас орынбасары мектебі» жетекшілерінің құзыреттілігін арттыру мүмкіндігі.
Жас басшылардың басқарушылық мәдениетін жетілдіру мақсатында әдістемелік кабинет базасында жүйелі негізде «Білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында жалпы білім беретін мектептің жас директорының мектебі» және «Директордың жас орынбасарының мектебі» жұмыс істейді. Оларды ұйымдастыру өзекті мәселелер бойынша мазмұнды жаңарту жағдайында тиімді менеджмент мәселелерінде жас басшылардың практикалық құзыреттерін қалыптастыру мақсатын іске асыруға мүмкіндік береді.
Тәжірибе барысында жас мектеп басшыларымен тәжірибеге бағытталған семинарлар мектеп жұмысына проблемалық-бағдарланған талдау жүргізу және мектеп жұмысын перспективалық жоспарлау дағдыларын, оның ішінде даму бағдарламасын, нормативтік қамтамасыз етуді, педагогикалық кеңес технологияларын, жылдық жоспарды әзірлеу құрылымын, мазмұнын, технологияларын, басшының эмоциялық зиятын және педагогикалық стилін қалыптастыру, критериалды бағалау жүйесін енгізу жағдайында мектепішілік бақылау жүйесін меңгеру бойынша кәсіби құзыреттілікті дамыту мәселелері өзекті болды, оның ішінде ағымдағы оқу жылының аралас оқыту форматы үдерісінде.
Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасарлары үшін сауалнама қорытындысы бойынша проблемалық сұрақтар «Директор орынбасарының мектебі» тақырыбын анықтады: мектептің жұмыс оқу жоспарын әзірлеу, басқару қызметін құжаттау, тиімді сабақты жоспарлау және талдау, ЖББМ мазмұны, талдау және жоспарлау, пәндік әдістемелік бірлестіктердің, шығармашылық топтардың, әдістемелік кеңестің мазмұнына және қызметін ұйымдастыруға заманауи тәсілдер.
Табысты менеджер-көшбасшыны қалыптастыруда білім беру саласының тәжірибелі басшылары мен басқарушылары тарапынан тәлімгерлікті ұйымдастыру маңызды рөл атқарады. Сонымен, «Қазіргі жағдайда менеджменттің практикалық философиясы» ретінде басшының кәсіби этикасы» тақырыбында онлайн-форматта семинар өткізуге білім беру бөлімінің басшысы, педагогикалық еңбек ардагерлері Айтқазина Самал Оспанқызы қатысты:
Мұқашева Зауреш Қуантайқызы, көп жылдар бойы № 2, 20 мектептердің педагогикалық ұжымдарын, Павлодар қаласының білім беру бөлімін басқарған, «Қазақстан Республикасының білім беру ісінің құрметті қызметкері», «Облыс алдындағы еңбегі үшін» құрмет белгісінің иегері.
Жалмағамбетова Бұлғын Шакенқызы, Қазақстан Республикасының білім беру ісінің құрметті қызметкері», «Құрмет» орденінің, «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» құрмет белгісінің иегері, № 24, 25 мектептердің, № 10 лицей-мектебінің, Павлодар облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының «Өрлеу» БАҰО АҚ филиалының басшысы.
Сеитова Сабира Шакенқызы, Қазақстан Республикасының білім беру ісінің құрметті қызметкері», «Павлодар қалалық білім беру қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымы» ҚБ филиалының төрағасы, көп жылдар бойы № 6, 29 мектептердің педагогикалық ұжымдарын басқарды.
Кездесу барысында жас мектеп басшылары стратегиялық жоспарлау, педагогикалық ұжымды қалыптастыру және жанжалдардың алдын алу, ата-аналармен және оқушылармен қарым-қатынас, өз қызметін ұйымдастыру тәсілдері және қазіргі жағдайда менеджменттің тиімді әдістері, педагогикалық этика мәселелері бойынша басқару шеберлігінде баға жетпес тәжірибе мен педагогикалық даналық қазынасына ие болды, өз сұрақтарына жауап алды.
Көктемгі демалыс кезінде жас басшылар үшін 3 күндік «Көктемгі озық тәжірибе мектебі» ұйымдастырылды, оның жұмысына 26 жас директор қатысты. Сабақтар Павлодар қаласының № 9 гимназия-мектебінің директорлары С. В. Завальной, Б. Момышұлы атындағы мектеп директоры М. Қ. Мамбетова, М. Әуезов атындағы мектеп директорлары И. Ж. Тургульдинованың басқарушылық қызметінің тәжірибесімен таныстыру форматында өтті. Мектеп басшыларына қызметкерлермен жұмыс істеудің тиімді әдістері мен технологиялары, командалық жұмысты жоспарлау нұсқалары, білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында мектепті инновациялық басқару және ата-аналар жұртшылығымен тиімді өзара іс-қимыл жасау, мектепті дамыту бағдарламасы негізінде білім беру сапасын бағалау үшін дескрипторларды әзірлеу көрсетілді.
Табысты менеджмент мәселелерінде кадрларды басқару мәселелеріне ерекше көңіл бөлінеді. Семинар барысында мектеп директорларына жұмыс жүйесі ұсынылды мұғалімдердің кәсіби қоғамдастығы, мектеп деңгейінде мұғалімдерді әдістемелік сүйемелдеуді ұйымдастырудың тиімді құрылымы, әдістері мен құралдары. «бос микрофон» форматында жас директорлар ұжымды ұйымдастыру, ата-аналармен ынтымақтастық, мектептің этикалық мәдениетін қалыптастыру, әріптестермен тиімді диалог құру, басқару практикасының құпиялары туралы өздерін қызықтыратын сұрақтарға жауап алды.
Қоғамды жаңғырту жаңа талаптар қояды білім беру ұйымдарының басшыларын кәсіби даярлаудың сапасы, оның негізгі көрсеткіштерінің бірі кәсіби құзыреттілік сияқты жеке сапа болып табылады. Сондықтан білім беруді жаңғырту жағдайында жас басшылардың кәсіби құзыреттілігін арттыру және мемлекеттік стандарттарды іске асыру сапасы жөніндегі әдістемелік кабинеттің қызметі жаңа оқу жылында жалғастырылатын болады.
