Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ҚОРЫТЫНДЫ АТТЕСТАТТАУЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАЙЫНДЫҒЫ ТУРАЛЫ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАМА

 

Әдістемелік ұсынымдама

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана

2016

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2016 жылғы 20 желтоқсандағы № 11 хаттамасы)

 

 

 

Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттауын ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдама.– Астана: Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА, 2016. – 47 б.

 

 

Бұл құралда орта білім беру ұйымдарындағы қорытынды аттестаттау мен жоғары оқу орындарына түсуді бөлу жағдайындағы жалпы білім беретін мектептердің біріушілерін қорытынды аттестаттау бойынша әдістемелік ұсынымдар берілген.

Әдістемелік ұсынымдар облыстық (аудандық) әдістемелік кабинеттердің басшылары мен әдіскерлеріне, білім беру жүйесі ұйымдарының басшыларына, мұғалімдерге, білім алушылар мен ата-аналарға арналған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Ы. Алтынсарин атындағы

Ұлттық білім академиясы, 2016.

Кіріспе

 

Қазақстанның әлемдік білім кеңістігіне кіріктіру шеңберінде отандық білімнің бәсекеге қабілеттігін дамытуда «өмір бойы білім алу» тұжырымдамасынан «өмір бойына оқу» қажеттілігін түсінуге көшуге бағдарланған мектептік білім беруді түбегейлі жаңарту қажет.

Білім мазмұнын жаңарту – бұл оқыту әдістерін, бағдарламаның мазмұны мен құрылымын қайта қарау. Енгізудің нәтижесі тұлғаның дамуы үшін қолайлы білім беру ортасын құру болып табылады.  

Білім мазмұнын жаңарту еліміздегі білім сапасын арттыруға ғана мүмкіндік бермейді, сонымен қатар Қазақстанныңнеғұрлым бәсекеге қабілетті әлемдегі 30 елдің қатарына қосылуын қамтамасыз етеді, білім мазмұнын жаңарту процесінің ұлттық аспектісін осыдан көруге болады.

Жаңа стандарт құзыреттілік тәсілге негізделген: дәстүрлі мектепте болған міндетті меңгеруді талап ететін материалдың  белгілі мөлшеріне емес, күтілетін нәтижеге құрылған.

Ең бастысы, бұл білім алушының қабылдауын өзгертеді, қазіргі заманауи мектептерде, өкінішке орай, басым болып тұрған авторитарлық оқытудан ынтымақтастыққа көшуді талап етеді.Оқыту мақсаты білім алушыға да, мұғалімге де ортақ болуы тиіс.

Білім мазмұнын жаңарту аясында қорытынды аттестаттау форматы да өзгереді.  Мемлекеттік бітіру емтиханы – орта білім курсын бітіргені туралы куәландыратын мемлекеттік үлгідегі құжатты алу шарты болып табылатын орта білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың бір түрі. Емтихан мектептерде өткізіледі.

Ұлттық бірыңғай тестілеу – жоғары оқу орындарына оқуға түсуге арналған іріктеу емтихандарының бір түрі. Тестілеу жоғары оқу орындарының базасында өткізіледі.

Емтихандық материалдар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізілген Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 мамырдағы №393 бұйрығымен бекітілген қоғамдық- гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптардың қолданыстағы оқу бағдарламаларына негізделеді. Бітіру емтиханы мен ҰБТ тест тапсырмаларының базасын қалыптастыру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016  жылғы бұйрықтарымен (2016 жылғы 8 қаңтардағы № 13 бұйрығы, 2016 жылғы 6 сәуірдегі № 251 бұйрығы)бекітілген оқулықтары материалдары бойынша іске асырылатын болады.

 

 

 

 

1. Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттауын ұйымдастыру

 

Қазақстан Республикасында білім беру мен ғылымды дамытудың                       2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы анықталғандай, қолданыстағы ҰБТ-ны жетілдіру мақсатында ҰБТ рәсімі мектептегі қорытынды аттестаттау және жоғары оқу орындарына түсу емтиханы болып бөлінетін болды. Сонымен қатар тестілеуді қолдану шеңбері кеңейтілетін болады: тестілеу барасында әрі қарай оқуға қабілетін анықтау, логикалық ойлау деңгейі, ағылшын тілін білу деңгейі, базалық біліктілігі  (функционалдық сауаттылық) анықталатын болады.

Сол себепті, 2016-2017 оқу жылында мектепті бітірушілер үшін жоғары оқу орындарына түсу емтиханы болып табылатын Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі – ҰБТ) жаңа форматы енгізілетін болды.

Қорытынды аттестаттау – жалпы орта білім беру ұйымдарында өткізілетін 11 (12) сынып оқушыларына арналған мемлекеттік бітіру емтиханы.

 «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңы бойынша бітірушілердің қорытынды аттестаттауы олардың тиісті білім деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарында көрсетілген оқу пәндерін  меңгеру деңгейін анықтау мақсатында жүргізілетін рәсім деп көрсетілген.

Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпыбілімдік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгерімін  ағымдағы бақылауды,  аралық және қорытынды аттестаттауды  жүргізудің Типтік ережесіне сәйкес  (бұдан әрі  - Типтік ереже) жалпы орта білімнің жалпыбілім оқу бағдарламаларын меңгерген 11(12) сыныптың білім алушылары қорытынды аттестаттау барысында бес емтихан тапсыратын болады, оның біреуі таңдау бойынша.

11(12) сыныпты бітірушілердің қорытынды аттестаттауы мынадай түрлерде өткізіледі:

1) ана тілі мен әдебиет (оқу тілі) бойынша эссе түрінде өткізілетін жазбаша емтихан;

2) «Алгебра және анализ бастамалары» пәні бойынша жазбаша емтихан;

3) Қазақстан тарихы пәні бойынша ауызша емтихан;

4) орыс, өзбек, ұйғыр және тәжік тілдеріндегі мектептерде қазақ тілі бойынша, қазақ тіліндегі мектептерде орыс тілі бойынша тестілеу;

5) таңдау пәні бойынша тестілеу (физика, химия, биология, география, геометрия, әлемтарихы, әдебиеті, шет тілі (ағылшын, француз, неміс), информатика).

Емтихандарды өткізу формалары:

1)      эссе түрінде өткізілетін  ана тілі мен әдебиеті (оқу тілі) бойынша жазбаша емтихан, оған  3 астрономиялық сағат бөлінеді.

Мектеп бітірушілерге таңдау үшін 5 тақырып беріледі; эссе тақырыптары берілген конверттер емтихан басталғанға дейін 15 минут бұрын ашылады;  эссе көлемі – 200-250 сөз.Эссе тақырыптарын ҚР Білім және ғылым министрлігі анықтайды.

Эссені жазудың типтік талаптарын келтіруге болады. Эссе – кішкене көлемдегі, еркін композициялық  прозаик шығарма, ол тақырыпты түпкілікті және толық қамтуға есептелмеген нақты мәселе бойынша жеке көзқарасты білдіретін шығарма болып табылады. Эсседе кең де ауқымды мәселені талдау мүмкін болмайды. Ол бір мәселе бойынша жаңа, субъективтік көзқарас болып табылады, мысалы, ол философиялық, тарихи-биографиялық,публицистикалық, әдеби-сыни, ғылыми немесе беллетристикалық түрде берілуі мүмкін.  Эссенің мақсаты өзіндік шығармашылық ойлау қабілетін анықтауға және сол ойды жазбаша бере білу қабілетін анықтаудан тұрады. Эссе мазмұнында автордың тұлғалық қасиеті, оның дүниетанымы, сезімі, ойларын нақты түсінікті етіп қалыптастыру, ақпаратты жүйелеу, негізгі түсініктерді қолдана білу, себеп-салдар байланысын анықтау, тәжірибені нақты мысалдармен көрсете білу, ойларын қорытындылай білу бағаланады.

Эссе құрылымына мынадай талаптар қойылады:

-проблема бойынша эссе авторының ойлары қысқа тезистер ретінде беріледі;

-ойлар дәлелді болуы тиіс, сондықтан тезистерден кейін дәлелді дәйектер келтірілетін болады.

Дәйектер–қоғамдық өмірден, оқиғалардан, өмірдегі болған нақты жағдайдан алынған фактілер, ғылыми дәлелдер, ғалымдардың еңбектеріне жүгінген дәлелді фактілер және т.б. Әрбір тезиске екі дәйек келтірудің маңызы зор, себебі бір дәйек келтіру көп жағдайларда жеткіліксіз болады, үшдәйек қысқа жазылатын жанрларда  «артық»болып көрінуі мүмкін.

Сонымен, эссені толық құрылым ретінде қарастыруға болады(тезистер мен дәйектердің саны тақырыпқа, құрылған жоспарға, ойды дамыту логикасына байланысты болады):

- кіріспе

- тезис, дәйектер

- тезис, дәйектер

- тезис, дәйектер

- қорытынды.

Кіріспе және қорытынды бөлімдерде қарастырылып отырған проблемаға назар аударуы қажет (кіріспеде  мәселе қойылады, қорытындыда автордың ойы нақтыланады). Эссе тілінде эмоционалды, экспрессивтік, шығармашылық түрде өзін көрсете білу өте маңызды екенін оқушылардың жақсы түсінулеруі аса маңызды. Сонымен қатар, эсседе әртүрлі сленгілерді, шаблонды сөздерді, сөздерді қысқартудан, жеңіл сөздерді көп қолданудан аулақ болу қажет. Эсседе қолданылатын сөздер автордың шын ойын білдіретіндей етіп жазылуы тиіс.

Эссе жазу барысында  мынадай типтік қателіктер жиі кездеседі:

- ұзақ кіріспе;

- детальдар санының жетіспеушілігі;

- көп жағдайларда қызықты эссе келтірілген мысалдардың аздығынан әлсіз болып көрінеді;

- көпсөзділік, себебі  эссенің өзі қысқа болып табылады;

- сөйлемнің ұзын сөйлемдерден тұруы, ол автордың шынайы ойын көрсете алмайды, қайта керісінше қысқа сөйлемдер үлкен әсер қалдырады. Эсседе ұзын сөйлемдер мен қысқа сөйлемдер ауысып отырса, ол өте тиімді болып көрінеді;

- ғылыми терминдерді қолдану, энциклопедиялық сөздерді келтіру эссені түсінуді ауырлатады және оқушының назарын басқа жаққа аударады, эссенің мазмұны төмендейді.

2) «Алгебра мен анализ бастамалары» пәні бойынша жазбаша емтихан бес тапсырмадан тұрады.

Тапсырмалар математика теориялық материалды және есеп шығару әдістерін меңгеру деңгейін анықтауға, есептерді шығара білу мүмкіндігін, функционалдық сауаттылығын анықтауға бағытталады.  Емтиханға  5 астрономиялық сағат бөлінеді.

11(12) сыныптардағы эссе екі бағамен бағаланады,«Алгебра мен анализ бастамалары»пәні бойынша жазбаша емтихан бір бағамен бағаланады.

3)Қазақстан тарихы бойынша ауызша емтихан емтихан билеттері бойынша жүргізіледі. Құрастырылатын билеттердің саны  – 25; әр билетте  3 сұрақ болады, оның екеуі Қазақстан тарихының негізгі бөлімдері бойынша теориялық материалдар, үшінші сұрақ – шығармашылық түрде беріледі (тарихи карталар, терминология бойынша жұмыс, тарихи тұлғаның алгоритм бойынша мінездемесін құру)

Ауызша емтиханда білім алушы дайындалу үшін кем дегенде 20 минут уақыт беріледі. Егер білім алушы билет бойынша жауап бермесе, комиссия оған екінші билет алуға мүмкіндік береді (бұл жағдайда жауап бір баллға кемиды).

4)орыс тілінде оқитын мектептерде қазақ тілі бойынша тестілеу немесе қазақ тілінде оқитын мектептерде орыс тілі бойынша тестілеу Тестілеуге  80 минут уақыт беріледі. Тестте 40 сұрақ болады, олүш блоктан тұрады:

- лексико-грамматикалық блок –  бір дұрыс жауабы көрсетілген 20 тестік тапсырмадан тұрады;

- «Тыңдалым» блогі – 2 мәтіні бар 10 тестік тапсырмадан тұрады, әр мәтін 200-250 сөзден тұрады және бірнеше дұрыс  жауабы болады;

- «Оқылым» блогі, әрқайсы 200-250 сөздерден тұратын 2 мәтіні бар 10 тест  тапсырмаларынан тұрады.

Мектеп бітіруші ең жоғары 60 балды алуы мүмкін: Ббір дұрыс жауабы бар 20 тест тапсырмасы үшін 20 ұпай, екі және одан да көп жауаптары бар 20 тапсырма ең көп дегенде 40 ұпай жинай алады.

Таңдау пәні бойынша тестілеу.Бітірушінің таңдауына мынадай пәндер ұсынылады: физика, химия, биология, география, геометрия, әлем тарихы, әдебиеті, шет тілі (ағылшын, француз, неміс), информатика.

«Шет тілі» және «Информатика» пәндерінен басқа, таңдау пәндері бойынша тестілеу 40 тест тапсырмасынан тұрады, олар ең көп дегенде  60 ұпаймен бағаланады, оның ішінде 20 тест тапсырмасында бір дұрыс жауап көрсетіледі және 20 тапсырмада екі және одан көп дұрыс жауаптарымен болады. Барлығына берілетін ең жоғары ұпай - 40 балл болады. Биология, География, Дүниежүзі тарихы таңдау пәндері бойынша тестілеуге  80 минут уақыт бөлінеді. Физика, Химия, Геометрия таңдау пәндері бойынша тестілеуге 3 астрономиялық сағат бөлінеді (өйткені тест тапсырмалары есептерді шығаруды және кейбір тапсырмалар сызып көрсетуді талап етеді).

Шет тілі үш блоктан тұрады: лексико-грамматикалық (20 сұрақ бір дұрыс жауабы бар),  «Тыңдалым» блогі (әрқайсысы 200-250 сөздерден тұратын екі мәтіні бар 10 сұрақ),  «Оқылым» блогі (әрқайсысы 200-250 сөздерден тұратын 2  мәтіні бар 10 тест тапсырмасы). Шет тілі бойынша тестілеуге  80 минут уақыт беріледі.

«Информатика» пәні бойынша тапсырмалар тестілеу сұрақтарынан және практикалық тапсырмалардан тұрады. Бұл пән мынадай принциппен тапсырылатын болады:

1. бір дұрыс жауабы бар 20 тест тапсырмаларынан  тұрады;

2. 10 практикалық тапсырмалар.

       Информатика бойынша тапсырмаларды орындауға 80 минут уақыт бөлінеді.

Тестілеу оқу пәндері шеңберінде жүргізілетін болады. Тестілеу тапсырмаларын «Ұлттық тестілеу орталығы» Республикалық мемлекеттік қазыналық мекеме (бұдан әрі – ҰТО) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты негізінде жасаған.  Тестілік тапсырмаларды ҰТО құрастырады және ҰТО тапсырмалардың базасын жасайды, тестілеуді өткізуге және бағалауға жауапты болады, білім беру органдарына тестілеу материалдарын жеткізеді.

Емтиханға қойылған бағамен білім алушы келіспеген жағжайда, емтихан нәтижесін хабарлаған күннен кейін келесі күні сағат 13-00 ге дейін қорытынды емтихан алушы комиссиямен (бұдан әрі – Комиссия) хабарласуына болады. Ол Комиссиялар аудандық, қалалық білім бөлімдерінде, облыстық білім басқармаларында құрылады.

Типтік ережеде көрсетілгендей мынадай жағдайларда білім алушылар қорытынды аттестаттаудан босатылады: денсаулығына байланысты; І-II топтағы мүгедектер, жастайынан мүгедектер, мүгедек-балалар; жаздық-жаттығу жиындарында болған қатысушылар, Халықаралық олимпиадаларға (жарысқа) қатысатын Қазақстан Республикасы құрама командасына кандидаттар.

Сонымен қатар 11 (12) сыныптардың бітірушілерін мерзімінен бұрын қорытынды аттестаттауға білім алушылар шетелге оқуға түсу үшін кеткенде немесе тұрғылықты орнын шетелге ауыстырған жағдайда жіберіледі және ол оқу жылының аяқталуына дейін 2 ай бұрын қорытынды емтихандар немесе мемлекеттік бітіру емтихандары нысанында өткізіледі.

Оқушылардың халықаралық алмасу желісінде шетелде оқуға баратын және сол жақта білім беру мекемелерін аяқтайтын 11 (12) сыныпты бітірушілер Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында 11 (12) сынып үшін қорытынды емтиханнан өтуі қажет. Шетелде оқыған пәндерден алған бағаларын, білім беру ұйымдарында алдыңғы сыныптарда алған жылдық және қорытынды бағаларын есепке ала отырып және қорытынды аттесттаудан өткеннен кейін оларға жалпы орта білім туралы аттестат беріледі.
      Оқушылардың халықаралық алмасу бағдарламасының финалистері оқушылардың халықаралық алмасу желісімен кеткенге дейін оқыған жалпы білім беретін мектебіндегі контингенттің есебінде толық оқу курсын оқыған кезеңде болады.

Республикалық комиссия жазбаша жұмыстарды тексеруді және емтихан комиссияларының қазақ тілі мен әдебиетінен, орыс тілі мен әдебиетінен, өзбек/ ұйғыр/ тәжік тілдері мен әдебиеті, алгебра және анализ бастамалары  пәндерінен үміткерлерге қойған бағаларын растауды, сондай-ақ «Алтын белгі» белгісін алуға үміткерлердің құжаттарын осы Ереженің және«Алтын белгі» туралы  ереженің талаптарына сәйкестігін тексерген облыстардың, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары ұсынған актілерді қарауды жүзеге асырады.

Даму мүмкіндігі шектеулі балалар үшін  арнаулы түзеу мекемелерінде қорытынды емтихандарды және мемлекеттік бітіру емтихандарын өткізу қажеттілігі туралы мәселені медициналық диагнозына сәйкес аудандық, қалалақ білім бөлімдері немесе облыстық білім басқармалары шешеді.

Арнаулы түзеу мекемелері үшін емтихандық материалдарды білім басқармалары жасайды.

Қорытынды аттестаттаудан өтетін даму мүмкіндігі шектеулі балаларға мектептің ұсынымдамасына сәйкес білім алушыларды қорытынды атесттатау жөніндегі Комиссияның шешіміне сәйкес емтихан тапсыру үшін қосымша уақыт ұсынылады.

 «Алтын белгі» алуға талапкерлер өз мектептерінде қорытынды аттестаттау емтихандарын тапсырады және оларға ҰБТ арқылы растаудың қажеті болмайды. Үлгілі тәртіп көрсеткен, 5 пен 11 (12) сынып аралығындағы оқу барысында барлық пәндер бойынша жылдық және қорытынды бағалары «5», жалпы орта білімді бітіруде қорытынды бағалары  «5»11 (12) сынып түлектеріне №39 бұйрықпен бекітілген жалпы орта білім туралы аттестат «Алтын белгі» және «Алтын белгі» белгісі беріледі.

2017 жылғы  30 наурызға дейін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «2016-2017 оқу жылын аяқтау туралы» бұйрығына сәйкес қорытынды аттестаттау мерзімі белгіленетін болады.

Қорытында аттестаттаудың барлық материалдарын Ұлттық тестілеу орталығы білім басқармаларына, одан әрі білім басқармаларын мектептерге жеткізетін болады.

Жазбаша және ауызша емтихандарды бағалау, сонымен қатар тестілеудің жауап парақтарын мектептерде пән бойынша Комиссия тексеретін болады. Ол үшін оларға дұрыс жауаптардық коды берілетін болады. Қорытынды аттестаттаудың материалдары (жауап парақтары, сұрақ кітапшалары және т.б.) мектептерде үш оқу жылы бойы сақталатын болады.

 

2. Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттау мазмұнына қойылатын талаптары мен бағалау өлшемдері

 

«Ана тілі мен әдебиеті» (оқыту тілі), «Алгебра және анализ бастамалары»  және «Қазақстан тарихы» пәндері бойынша мемлекеттік бітіру емтихандарына емтихан материалдары облыстық білім басқармаларымен әзірленеді.

Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының жанында құрылған жалпы білім беру мектептерінің пән мұғалімдерінің жұмыс тобымен берілген пәндер бойынша бітірушілерді қорытынды аттестаттауды бағалау өлшемдері бойынша әдістемелік ұсыныстар әзірленген.

Ана тілі мен әдебиетінен (оқыту тілі)мемлекеттік емтихан бес тақырыптан тұратын  эссе түрінде беріледі: екеуі – әдеби эссе, үшеуі еркін тақырып.

Ұсынылған тақырыптардың тек біреуін ғана таңдау қажет, ал одан кейін кем дегенде 250 сөзден тұратын эссе жазу қажет. Егер эссе 200-ден  аз сөзді қамтыса (есептеуге барлық сөздер, оның ішінде қызметтік сөздер де қосылады), онда осындай жұмыс орындалмаған болып саналады және 0 ұпаймен бағаланады.

Эссенің бірінші немесе екінші тақырыбы таңдалған жағдайда авторлық ұстанымға сүйенуге және өзіндік көзқарасты тұжырымдау ұсынылады. Тезистерін әдеби туындыларға сүйене отырып, дәйектеу қажет.

Эссенің үшінші, немесе төртінші, немесе бесінші тақырыбын таңдаған жағдайда өз ұстанымын көркем туындылардың мазмұнына да, сондай-ақ өз өмірлік тәжірибеге де (жеке әсерлерге, жеке ойларға, білімдерге және т.б.) сүйенумен дәйектеуге болады.

Сондай-ақ, оқушылар үшін қысқаша нұсқаулар қоса тіркеледі.

Емтихан жұмысының құрылымы және мазмұны.

Жинақтың екі алғашқы тақырыбы «Әдебиет» курсының шеңберінде оқытылған көркем туындыларды талдаумен байланысты. Олар емтихан материалында екі әдеби дәуірлердің туындылары болатындай таңдалған: ХІХ ғ. және ХХ ғ. әдебиеті. Сонымен бірге көркем туындылардың әдеби түрлері және жанрлары алуан түрлі келтірілген.

Мектеп бітіруші поэзиямен байланысты эссе тақырыптарын кем дегенде екі өлеңнен  мысал келтіре отырып ашуы тиіс. Кіші эпикалық нысанды туындылармен байланысты эссе тақырыптары бір-екі туындының мысалында ашылады (олардың саны бітірушінің өзінің қалауына қарай ұлғайтылуы мүмкін).

Үш соңғы тақырып еркін тақырыптар болып табылады, олар философиялық немесе адамгершілік мәселесі бойынша эссе жазуды болжайды. Тақырыптардың біріне пікір-эссе жазған кезде мектеп бітіруші көркем туындылардың мазмұнына да, өзіндік өмірлік тәжірибеге де (жеке сезімдер, тақырыпқа меншікті ойлар және т.б.) сүйенумен дәйектер келтіруі мүмкін.

Отандық мәдениет өкілдерінің бірінің пікірін білдіретін дәйексөз түрінде тұжырымдалған эссе тақырыптары еркін пайымдауды негіздейді, ол пікірдің әділдігін растайтын дәйектерді де, сондай-ақ, басқа көзқарастың болу мүмкіндігін дәлелдейтін қарама-қарсы дәйектерді  де қамтуы мүмкін.

Ұсынылған эссе тақырыптарының тек біреуін таңдау қажет, содан кейін 200-250 сөз көлемінде таңдап алған тақырыпқа эссе жазу керек. Егер эссе 200 сөзден аз болса (барлық сөздер саналады, оның ішінде қызметтік сөздер де саналады) онда мұндай жұмыс орындалмаған болып саналады және бағаланбайды.

Эссенің композизиясын мұқият ойластыру қажет.

Эссені анық және түсінікті етіп, сөйлеу тілі нормаларын сақтай отырып жазу қажет.

Емтиханға қатысушылар орфографиялық және түсіндірме сөздіктерді қолдануға рұқсат етіледі.

Емтихан жұмысының ұзақтығы.

Ана тілі мен әдебиетінен емтихан жұмысын орындауға 3 астрономиялық сағат беріледі. Оқу пәндері бойынша емтихан жұмысын орындаудың ұзақтығына дайындау шараларына бөлінген уақыт енбейді (оқушыларға нұсқауберу, емтихан материалдарын тарату, емтихан жұмыстарын толтыру).

Мектеп бітірушілерге орфографиялық және түсіндірме сөздіктерді пайдалануға рұқсат беріледі.

Ана тілінен емтихан нәтижелерін бағалау (жазбаша нысан).

Емтихан жұмысын бағалау үшін тапсырмалардың белгілі бір типіне сәйкес келетін бағалау өлшемдерінің кешені пайдаланылады: әдебиет тақырыбына эссе жазу, еркін тақырыпқа эссе жазу.

Эссені тексерген кезде мынадай дағдылардың қалыптасу деңгейі бағаланады:

- мәтінді ұсынылған тақырыпқа сәйкес жазу;

- эссенің тезистік-дәлелді бөлігін  өзіндік пікірін келтіре отырып, ойын логикалық баяндауы;

- дәйектелген пікірді келтіре отырып, сенімді дәйектерді таңдау; қойылған мәселелерге автордың қатысын анықтау, өз ұстанымын басқа көзқараспен салыстыру;

- эссенің түріне, жанрына және тақырыбына сәйкес тілдік құралдарды таңдауды жүзеге асыру; мәтінді қазақ әдеби тілінің нормаларына сәйкес ресімдеу.

Ана  тілінен емтихан жұмыстарын бағалауға келесі талаптар ұсынылады:

- емтихан жұмысы аталған өлшемдер бойынша бастапқы ұпайларды қосу және оларды бағалаудың бесбалдық жүйесіне ауыстыру жолымен бағаланады;

- әдеби тақырыпқа жазылған эссе және еркін тақырыпқа жазылған эссе төменде келтірілген кестеде көрсетілген өлшемдер бойынша бағаланады.

Емтихан жұмысының  нәтижесін шығаратын  ұпайлар төмендегі ережелерге негізделіп анықталады:

- егер екі емтихан алушының   қойған ұпайлары сәйкес келсе, онда бұл ұпайлар қорытынды ұпайлар болып табылады;

- егер екі емтихан алушының  қойған ұпайларында болмашы айырмашылық анықталса, онда қорытынды ұпайларсандарды дөңгелектеу ережелеріне сәйкес дөңгелектеумен екі емтихан алушының орташа арифметикалық балдары ретінде анықталады;

- егер екі емтихан алушы қойған балдарда маңызды айырмашылық анықталса, онда қосымша (үшінші) тексеру тағайындалады.

Екі емтихан алушы қойған ұпайлардағы маңызды айымарышылық 8 және одан көп ұпайлардағы айырмашылық болып табылады.

Әдеби тақырыпқа эссе өлшемдер бойынша бағаланады.

 

Нысан	Бағалау аспектілері	Ұпайлар	Ең жоғары бастапқы ұпай
эссе	мазмұны	8	18
	сауаттылығы	10

 

Эссе бағаланатын өлшемдердің арасында бірінші өлшем (эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі) негізгі болып табылады. Егер бірінші өлшем бойынша эссе 0 ұпайға бағаланса, онда тапсырма орындалмаған болып саналады және басқа өлшемдер бойынша бағаланбайды.

Әдеби тақырыпқа жазылған эссені мазмұнын бағалау өлшемдері

 

Бағалау өлшемі	ҰпайларБалдар
Эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашады, өз көзқарасын тұжырымдайды, өз тезистерін сенімді дәлелдейді	3
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашады, өз көзқарасын тұжырымдайды, бірақ тезистер жеткіліксіз сенімді негіздемейді	2
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын үстірт ашады және/немесе өз тезистерін негіздемейді	1
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашпайды	0
Емтихан тапсырушының эссе тақырыбы бойынша өз пікірін дәйектеуі
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді, және осы пікірді растау үшін кем дегенде екі дәйек келтірді	3
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді және осы пікірді растау үшін тек бір ғана дәйек келтіреді	2
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді, бірақ дәйектер келтірген жоқ, немесе емтихан тапсырушының пікірі жұмыста көрсетілген жоқ, немесе емтихан тапсырушы өз пікірін эссе тақырыбына сәйкес келмейтін мәселе бойынша білдірді	1
Эссенің композициялық тұтастығы және логикалық жүйелілігі
Эссе композияциялық тұтастығымен сипатталады, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды, дәлелденбеген қайталаулар және логикалық жүйеліліктің бұзылулары жоқ	2
Эссенің бөліктері бір - бірімен логикалық байланысты, бірақ композициялық тұтастықтың бұзылуы орын алған: ой қайталанады, және/немесе баяндау жүйелілігі бұзылған (оның ішінде пікірдің ішкі ой бөліктерінде), және/немесе эссе тақырыбынан ауытқу бар	1
Эсседе композициялық ой бақыланбайды, және/немесе баяндау жүйелілігінде өрескел қателер жіберілген, және/немесе эссенің бөліктерінің арасында және бөліктерінің ішінде байланыс жоқ	0
Еркін тақырыпқа жазылған әдеби эссе үшін ұпайлардың ең жоғары саны	8

 

Еркін тақырыпқа жазылған эссені бағалаудың өлшемдерін келтірейік

 

Еркін тақырыпқа жазылған эссенің мазмұнын бағалау өлшемдері

 

Бағалау өлшемі	Ұпай
Эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі
Мәтін толық жазылғанымен, бірақ тақырыпқа сай негізделмеген  (яғни ұсынылған тезиспен тікелей байланысты емес)	3
Мәтін толық жазылғанымен, өзіндік пікірі  мәтінде негізделмеген.	0
Эссенің композициялық тұтастығы және логикалық берілуі.
Эссе композияциялық тұтастығымен сипатталады, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды, дәлелденбеген қайталаулар мен логикалық жүйелілігінің бұзылулары жоқ	3
Эссенің бөліктері бір-бірімен логикалық байланысты, бірақ композициялық тұтастықтың бұзылуы орын алған: ой қайталанады,   және/немесе баяндау жүйелілігі бұзылған (оның ішінде пікірдің ішкі ой бөліктерінің ), және/немесе эссе тақырыбынан ауытқуы бар	2
Эсседе композициялық түпкі ой бақыланбайды, және/немесе жүйелі баяндауда өрескел қателіктер жіберілген, және/немесе эссенің бөліктері және ішкі бөліктердің ішінде байланыстың болмауы	0
Еркін тақырыпқа жазылған эссе үшін қойылатын  ұпайлардың өлшемдер бойынша ең жоғары саны	8

 

Емтихан тапсырушының сауаттылығы және сөзінің нақты дәлдігі  өлшемдер бойынша бағаланады.

 

Сауаттылығы және сөзінің нақты дәлдігін бағалау өлшемдері

 

Емтихан тапсырушының сауаттылығын және сөздерінің нақты дәлдігін бағалау өлшемдері	Ұпай
Орфографиялық нормаларды сақтау
Орфографиялық қателер жоқ, немесе бір қате ғана жіберілді	2
Екі-үш қате жіберілді	1
Төрт және одан көп қате жіберілді	0
Пунктуациялық нормаларды сақтау
Пунктуациялық қателер жоқ  немесе екі қате ғана жіберілді	2
Үш-төрт қате жіберілді	1
Бес және одан көп қате жіберілді	0
Грамматикалық нормаларды сақтау
Грамматикалық қателер жоқнемесе бір қате жіберілді	2
Екі қате жіберілді	1
Үш және одан көп қате жіберілді	0
Сөйлеу нормаларын сақтау
Сөйлеу қателері жоқнемесе екі қате ғана жіберілді	2
Үш-төрт қате жіберілді	1
Бес және одан көп қате жіберілді	0
Жазбаша сөйлеудің нақты дәлдігі
Материалды баяндауда ,сондай-ақ, терминдерді түсінуде және қолдануда қателер жоқ	2
Материалды баяндауда немесе терминдерді қолдануда бір қате жіберілді	1
Материалды баяндауда немесе терминдерді қолдануда екі және одан көп қателер жіберілді	0
Эссе немесе баяндама бойынша өлшемдер бойынша ұпайлардың ең жоғары саны	10 10

 

Бес ұпайлық шкала бойынша емтихан жұмысын орындау үшін бастапқы балды қайта санау шкаласын келтірейік

 

Бес ұпайлық шкала бойынша емтихан жұмысын орындау үшін бастапқы ұпайды қайта санау шкаласы

 

Бағалудың бес ұпайлық жүйесі бойынша бағалау	«2»	«3»	«4»	«5»
Бастапқы ұпай	0–4	5–10	11–14	15–18

 

Ана тілінен емтихан материалдарының үлгілері ұсынылады (жазбаша нысан):

1. Бай-сұлтандардың образдары М.Әуезовтің «Абай жолы» романының атауымен қандай өзара қатынаста болады?

2. Мағжан Жұмабаев өлеңдеріндегі махаббат лирикасы.

3. Мен қазақ қыздарына қайран қалам (Ғ. Мүсіреповтің «Ұлпан» романы бойынша)

4. Туыстарға көңіл бөлу маңыздылығы жөнінде толғану.

5. Өзіндік дарынға қалай қарау қажет?

 

«Алгебра және анализ бастамалары» пәні

 

Кез келген жазбаша емтиханды өткізу барысында басты назар оқыту бағытына, емтихан тапсырмаларының мазмұнына, жазбаша жұмысты рәсімдеу және бағалауға аударылуы керек.

Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан тапсырмаларының мазмұны туралы

І. Жалпы білім беретін мектептердің 10-11-сыныптарында оқыту бағыттар бойынша жүргізіледі, сонымен қатар жекелеген мектептерде (сыныптарда) математика пәні тереңдетіліп оқытылады. Сондықтан емтихан тапсырмалары оқыту бағыттарына (қоғамдық-гуманитарлық бағыт, жаратылыстану-математика бағыты, математиканы тереңдетіп оқыту) сәйкес құрастырылуы тиіс.

ІІ. Емтихан тапсырмаларының мазмұны оқыту бағытына сәйкес  «Алгебра және анализ бастамалары» пәні оқу бағдарламасының барлық тарауларын қамтуы тиіс.

 

«Алгебра және анализ бастамалары» пәні оқу бағдарламасының тараулары

 

Қоғамдық-гуманитарлық бағыт	Жаратылыстану-математика бағыты	Математиканы тереңдетіп оқыту
10-сынып
Функция, оның қасиеттері және графигі	Функция, оның қасиеттері және графигі	Функция, оның қасиеттері және графигі
Тригонометриялық функциялар	Тригонометриялық функциялар	Тригонометриялық функциялар
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер	Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер	Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер
Туынды	Туынды	Туынды
Туындыны қолдану	Туындыны қолдану	Туындыны қолдану
11-сынып
Алғашқы функция және  интеграл	Алғашқы функция және  интеграл	Алғашқы функция және  интеграл
Дәреже және түбір. Дәрежелік функция	Дәреже және түбір. Дәрежелік функция	Дәреже және түбір. Дәрежелік функция
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар	Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар	Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер	Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер	Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
	Теңдеулер және теңсіздіктер, теңдеулер мен теңсіздіктер жүйелері	Теңдеулер және теңсіздіктер, теңдеулер мен теңсіздіктер жүйелері

 

ІІІ. Емтихан жұмыстарының тапсырмалары  есептеулер, өрнектерді тепе-тең түрлендіру, теңдеулер мен олардың жүйелері, теңсіздіктер мен олардың жүйелері, функция және оның графигі, мәтінді есептер бөлімдері бойынша дайындау және тапсырмаларды А, В, С, деңгейлеріне бөлу ұсынылады:

-            А деңгейінің тапсырмаларын орындау үшін оқушыларда күрделі емес есептеулер мен түрлендірулерді, теңдеулер мен теңсіздіктерді шешудің стандарт тәсілдерін меңгеру бойынша базалық білімдері мен дағдылары болуы тиіс;

-            В деңгейі – күрделілігі орташа деңгейдегі тапсырмалар;  

-            С деңгейі тапсырмаларын орындау үшін оқушыларда оқу бағдарламасымен бекітілген көлемде терең теориялық білімі болуы тиіс.

Оқыту бағытын ескере отырып, бақылау жұмысындағы емтихан тапсырмаларын дайындауда төмендегідей тапсырмалар саны мен деңгейлерін ұсынамыз:

 1) қоғамдық-гуманитарлық бағыты үшін үш тапсырма - А деңгейі, екі тапсырма - В деңгейі, барлығы 5 тапсырма (3А + 2В);

2) жаратылыстану-математика бағыты үшін үш тапсырма - А деңгейі, екі тапсырма - В деңгейі, бір тапсырма - С деңгейі, барлығы 6 тапсырма                        (3А + 2В + С);

3) математика пәнін тереңдетіп оқытатын мектептер (сыныптар) үшін әр деңгейден екі тапсырмадан, барлығы 6 тапсырма (2А + 2В + 2С).

Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан жұмысын бағалау

Математика пәнінен бағаны қою кезінде маңызды және маңызды емес қателерді атауға болады.

Қате түрлері

 

Маңызды	Маңызды емес
Оқушылардың формулаларды, ережелерді, негізгі қаиеттерді, теоремаларды білмейтінін және қолдана алмайтынын көрсететін қателер	Анықтамаларды, теоремаларды, теориялық материалды беруде   дәлділіктің болмауы
Оқулықта қарастырылған есептерді шығару тәсілдерін білмеуі	Графиктерді салуда дәлділіктің болмауы
Функция графиктерін салу мен оқуды білмеуі	Тиімсіз шешімді қолдануы
Есептеуде жіберілген қателер	Түсініктеменің, шешуді негіздемеуінің жеткіліксіз болуы немесе болмауы
Логикалық қателер	Жазуларда, сызбалар мен графиктерді салуда ұқыптылықтың болмауы.
Түбірдің жоғалуы немесе жауабында бөгде түбірдің болуы	Жауапта қысқартылатын бөлшектің, бөлімінде иррационал өрнектің жазылуы

 

Емтихан жұмысын бағалау кезінде маңызды және маңызды емес қателердің сипаттамасына көңіл бөлінуі керек. Маңызды және маңызды емес қателерді ажырата білу өте маңызды. Көрнекті емес жағдайларды міндетті түрді негіздеу қажет. Мысалы, теңдеудің екі жағын квадраттауды түсіндіру, квадрат теңдеудің жалпы формулаларын, тригонометрия формулаларын және т.б. жазу қажет емес. Бірақ бөгде түбірдің болуын, түбірлердің болмауын, жазық фигураның ауданын және дененің көлемін табуды суретте қосымша сызықтарды  жүргізуді және т.б. міндетті түрде негіздеп көрсету қажет.

 Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан жұмысын бағалауға келесі ұсыныстарды береміз.

 

Жазба емтихан жұмысын бағалау

 

«5»	«4»	«3»	«2»
Жұмыс толығымен орындалған: 5 (ҚГБ), 6(ЖМБ, тереңдетіп оқыту) тапсырмалар	Жұмыста  4 (ҚГБ), 4 немесе 6 (ЖМБ, тереңдетіп оқыту) тапсырма дұрыс орындалған	Жұмыста 3 тапсырма дұрыс орындалған	Тапсырмалардың жарысынан көбі орындалмаған
Жұмыста математикалық қателер жоқ	Бір қате немесе түрлендірулер мен есептеулерде, суреттер мен графиктерде екі-үш кемшіліктер жіберілген	Екі-үш қате немесе түрлендірулер мен есептеулерде, суреттер мен графиктерде үш-төрт кемшіліктер жіберілген, бірақ оқушы міндетті білім мен білікті меңгерген	Оқушының міндетті білім мен білікті меңгермеген  көрсететін үштен артық қате жіберілген
	Материалды беруде кейбір дәлелсіздіктер жіберілген.	Материалды беруде логикалық тұрғыдан қателер жіберілген, материал толығымен ашылмаған.	Материалды беруде логика сақталмаған

 

Алгебра және анализ бастамаларының жазба жұмысын рәсімдеу

Математика пәнінен емтихан жұмысын ресімдеу барысында клесі талаптар орындалуы тиіс: 

- есептің шығарылуының дұрыстығы;

- есептің шығарылуының негізделуі;

- есептің шығарылуының толықтығы;

- есептің шығарылуының тиімділігі;

- емле ережесінің сақталуы.

 

 «Қазақстан тарихы» пәні

Қазақстан тарихы пәніненауызша емтихан билеттер арқылы жүргізіледі. Билет саны – 25. Әр билет 3 сұрақтан тұрады,  оның ішінде 2 сұрақ Ежелгі Қазақстан тарихынан бастап бүгінгі күнге дейінгі негізгі тарихи оқиғалар мен кезеңдердің теориялық материалдарынан тұрады.

Емтихан билеттерінің құрылымы мен мазмұнын қарастырамыз:

1-сұрақежелгі және орта ғасырдағы Қазақстан тарихы материалдарын;

2-сұрақжаңа және қазіргі замандағы Қазақстан тарихы курсын;

3-сұрақ  практикалық сипаттағы тапсырмаларды (тарихи карталар, термин сөздер, хронологиялық тізбек, тұлғатану, суреттер т.б. жұмыстар) қамтиды.

 

Емтихан билеттерінің құрылымы мен мазмұны

 

	Сұрақтар-дың жалпы саны	1 сұрақтың ең жоғарғыбалы	Тапсырма түрі
1 сұрақ Ежелгі немесе ортағасырлардағы Қазақстан тарихы бойынша	1	10	ауызша
2 сұрақ Жаңа немесе қазіргі замандағы Қазақстан тарихы бойынша	1	10	ауызша
3 сұрақ. Практикалық сипаттағы тапсырма беріледі.	1	10	ауызша, жазбаша
Барлығы	3	30

 

Әрқайсысы ең жоғары 10 ұпаймен бағаланатын 1 және 2 сұрақтарды бағалауға қойылатын талаптар:

–       Базалық деңгейдегі жауапқа  1-6 ұпай.

–       Жоғары деңгейдегі жауапқа  7-10 ұпай.

Базалық деңгей:

-  Қазақстан тарихындағы негізгі  фактілерді, құбылыстар мен процестерді әлемдік тарихтың құрамдас бөлігі ретінде қарастыра білуі, тарихи оқиғаларды уақыт шеңберімен баяндай алуы.

Жоғары деңгей:

- тарихи білімдерін теориялық, фактологиялық, хронологиялық, картографиялық қосымша деректер арқылы және тарихи тұлғаның қоғамдық саяси қызметі мен ұлт тарихында алатын орнын салыстырмалы талдауы негізінде себеп-салдарлық байланыстарды анықтау, жағдаяттарды талдау;

- жинақтау, бағалау негізінде ой қорытынды жасау.

         Тарихи карталармен; тірек-сызбалармен; хронологиялық тізбектермен; тарихи тұлғаларға мінездеме беру; иллюстративтік материалдарды талдау жұмыстарын жүргізу кезінде билеттің 3-ші сұрағын ең жоғары 10 ұпаймен бағалауға қойылатын мынадай талаптар ұсынылады.

         Осыған сәйкес бағалау өлшемшарттары:

-       Қазақстан тарихындағы негізгі  фактілерді, құбылыстар мен үдерістерді тарихи карта арқылы сипаттау;

-       тарихи фактілерді, құбылыстар мен үдерістерді тірек-сызбаларға түсіру, хронологиялық тізбегін анықтау;

-       тарихи тұлғаның қоғамдың саяси қызметі мен ұлт тарихында алатын орын бағамдау;

-       иллюстративті материалдар арқылы оқиға желісін баяндау.

 

Бағалау өлшемдері

 

№	Өлшемдері	Ұпай
1	Жалпы білім деңгейі	1
2	Нақты проблеманы білу және тарихи дереккөздерін пайдалану	5
3	Логикалық жане талдамалық ойлау, құрастыруы және баядау стилі	2
4	Тарихи материалды ашу жөніндегі дағдылар	1
5	Сындарлы қорытынды жасау және ой қорыту қабілеті	1

 

Ескерту: Билеттің әрбір 3 сұрағына жауап 10 (он) балмен бағаланады. Жалпы алғанда, 3 сұрақтың ең жоғары жиынтық балы 30 ұпайдықұрайды.

Сұрақтарға жауап беру барысында жинақтаған ұпайды бес баллдық бағалау  жүйесіне ауыстыру өлшемі.

 

Есептеу шкаласы

 

Бес ұпаймен бағалау өлшемі	«2»	«3»	«4»	«5»
Жалпы ұпай	0-4	5–16	17–24	25–30

 

Емтихан жұмысының ұзақтығы сыныптағы оқушы санына (параллелдердегі) байланысты. Мектеп бітірушіге емтихан билетін алғаннан кейін 20 минут уақыт дайындыққа беріледі.

Емтиханда заманауи техникалық құралдар мен құрылғыларды қолдануға тыйым салынады. Барлық қосымша қажетті материалдарды (карталар, сызбалар, кестелер және т.б.) мұғалім дайындайды.

Сол себепті, аталған әдістемелік ұсынымдамада «Ана тілі мен әдебиеті», «Алгебра және анализ бастамалары», «Қазақстан тарихы» пәндері бойынша емтихан материалдарының сұрақтары бойынша түсініктеме беріледі.

 

 

Қорытынды

 

 

 

1-қосымша

 

Тестілеу балдарын жалпы орта білім аттестатының бағасына

алмастыру шкаласы

 

№ п/п	Пән	2 (қанағат-сыз)	3 (қанағат-қ)	4 (жақсы)	5 (өте жақсы)
1	Орыс, өзбек, ұйғыр, тәжік тілдеріндегі мектептердегі қазақ тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
2	Қазақ тіліндегі мектептердегі орыс тілі	0-12	13-36	37-48	49-60
3	Геометрия	0-12	13-36	37-48	49-60
4	Физика	0-12	13-36	37-48	49-60
5	Химия	0-12	13-36	37-48	49-60
6	Биология	0-12	13-36	37-48	49-60
7	География	0-12	13-36	37-48	49-60
8	Дүниежүзі тарихы	0-12	13-36	37-48	49-60
9	Орыс әдебиеті	0-12	13-36	37-48	49-60
10	Қазақ әдебиеті	0-12	13-36	37-48	49-60
11	Ағылшын тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
12	Француз тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
13	Неміс тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
14	Информатика	0-6	7-13	14-20	21-27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Мазмұны
Кіріспе…………….…………….…………….…………….…………….......	5
1 Мектеп бітірушілердің қорытынды атесттауын ұйымдастыру............... 2 Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттаудың мазмұнына қойылатын талаптар, бағалау өлшемдері.....................................................   Қорытынды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕКТЕПБІТІРУШІЛЕРДІҢҚОРЫТЫНДЫАТТЕСТАТТАУЫНҰЙЫМДАСТЫРУЖӘНЕДАЙЫНДЫҒЫ ТУРАЛЫӘДІСТЕМЕЛІКҰСЫНЫМДАМА

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Басуға 20.12.2016 ж. қол қойылды. Пішімі 60×84 1/16.

Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс.

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 27,9.

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК

010000, Астанақ., Орынбор көшесі4, «Алтын Орда»БО, 16-қабат

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Министерство образования и науки Республики Казахстан

Национальная академия образования им. И. Алтынсарина

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО  ОРГАНИЗАЦИИ И ПОДГОТОВКЕ К ИТОГОВОЙ АТТЕСТАЦИИ ВЫПУСКНИКОВ ШКОЛ

 

 

Методические рекомендации

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана

2016

 

 

Рекомендовано к изданию ученым советом Национальной академии образования им. И. Алтынсарина (протокол № 11 от 20 декабря 2016 года)

 

 

Методические рекомендации по организации и подготовке к итоговой аттестации выпускников школ.– Астана: НАО имени И. Алтынсарина, 2016. – 47 с.

 

 

В настоящем пособии даны методические рекомендации по итоговой аттестации выпускников общеобразовательной школы в условиях разделения итоговой аттестации в организациях среднего образования и поступления в высшие учебные заведения.

  Методические рекомендации адресованы руководителям и методистам областных (районных) методических кабинетов, руководителям организаций системы образования, учителям, обучающимся и родителям.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2016

 

 

Введение

 

В рамках интеграции Казахстана в мировое образовательное пространство, развития конкурентоспособности отечественного образования необходимо кардинальное обновление школьного образования, ориентированного на переход от концепции «образование на всю жизнь» к пониманию необходимости «обучения в течение всей жизни»[1].

Обновление содержания образования – это пересмотр структуры и содержания программ, методов обучения. Результатами внедрения должно стать создание образовательной среды, благоприятной для развития личности.

Обновление содержания образования позволит повысить не только качество образования в стране, но и обеспечит вхождение Казахстана в число 30-ти наиболее конкурентоспособных стран мира, и в этом заключается национальный аспект процесса обновления содержания образования.

Новый стандарт основан на компетентностном подходе: от ожидаемых результатов, а не от определенного объема материала, подлежащего обязательному усвоению, как это было в традиционной школе.

Прежде всего, это означает изменение восприятия ученика, переход от авторитарности в преподавании, который, к сожалению, пока превалирует в современной школе, к сотрудничеству. Цели обучения становятся общими для ученика и учителя.

В рамках обновления содержания образования меняется и формат итоговой аттестации. Государственный выпускной экзамен –  одна из форм итоговой аттестации обучающихся в организациях среднего образования, являющаяся необходимым условием для получения ими документа государственного образца, свидетельствующего об окончании курса среднего образования. Экзамен будет проводиться в школах.

Единое национальное тестирование – одна из форм отборочных экзаменов для поступления в высшие учебные заведения. Тестирование будет проводиться на базе вузов.

            Экзаменационные материалы основываются на действующих учебных программах для 10-11 классов общественно-гуманитарного и естественно-математического направлений, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 с изменениями и дополнениями согласно приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 июня 2015 года № 393. Формирование базы тестовых заданий для выпускного экзамена и ЕНТ будет осуществляться по материалам учебников, утвержденных приказами Министра образования и науки РК в 2016 году (от 8 января 2016 года № 13; от 6 апреля 2016 года № 251).

 

1.     Организация итоговой аттестациивыпускниковшкол

 

Государственной программой развития образования и науки Республики Казахстан на 2016-2019 годы определено, что «в целях совершенствования действующего формата ЕНТ будут предусмотрены разделение процедуры ЕНТ на итоговую аттестацию в школе и вступительные экзамены в вуз, а также расширение использования тестов, ориентированных на определение способностей к дальнейшему обучению, уровня логического мышления, владение английским языком, а также базовых компетенций (функциональная грамотность).

Таким образом, с 2016-2017 учебного года  для выпускников школ вводится новый формат Единого национального тестирования (далее – ЕНТ), является вступительным экзаменом в высшие учебные заведения.

Итоговая аттестация – это государственные выпускные экзамены для обучающихся 11(12) классов, проводимые в организациях среднего образования.

Закон Республики Казахстан «Об образовании» определяет итоговую аттестацию обучающихся следующим образом: это «процедура, проводимая с целью определения степени освоения ими объема учебных дисциплин, предусмотренных государственным общеобязательным стандартом соответствующего уровня образования».

Согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования (16.11.2016 г.) (далее – Типовые правила)обучающиеся 11(12) класса, освоившиеобщеобразовательные учебные программыобщего среднего образования, сдаютитоговую аттестацию в виде пятиэкзаменов,один из которых –по выбору.

Итоговая аттестация для обучающихся 11(12) класса проводится в следующих формах:

1) письменногоэкзамена по родному языку и литературе (язык обучения) в форме эссе;

2) письменногоэкзамена по алгебреи началам анализа;

3) устногоэкзамена поисторииКазахстана;

4) тестированияпо казахскому языку в школах с русским, узбекским, уйгурскимитаджикским языками обучения и тестированияпо русскому языку в школах с казахским языком обучения;

5) тестирования по предметам по выбору(физика, химия, биология, география, геометрия, всемирная история, литература, иностранный язык (английский, французский, немецкий), информатика).

Формы проведения экзаменов

Письменный экзамен по родному языку и литературе(язык обучения школы) проводится в форме эссе. На экзамен отводится 3 астрономических часа.

На выбор выпускников будут предложены 5 тем; конверты с темами эссе вскрываются за 15 минут до начала экзамена;  объем эссе – 200-250 слов.Темы для эссе будут определяться Министерством образования и науки РК.

Эссе – прозаическое сочинение небольшого объема и свободной композиции, выражающее индивидуальные впечатления и соображения по конкретному поводу или вопросу и заведомо не претендующее на определяющую или исчерпывающую трактовку предмета. В эссе не может быть анализа широкого круга проблем. Оно предполагает новое, субъективно окрашенное слово о чем-либо, такое произведение может иметь философский, историко-биографический, публицистический, литературно-критический, научно-популярный или чисто беллетристический характер.Цель эссе состоит в развитии таких навыков, как самостоятельное творческое мышление и письменное изложение собственных мыслей. В содержании эссе оцениваются в первую очередь умение четко и грамотно формулировать мысли, структурировать информацию, использовать основные понятия, выделять причинно-следственные связи, иллюстрировать опыт соответствующими примерами, аргументировать свои выводы.

Структура эссе определяется предъявляемыми к нему требованиями:

-     мысли автора эссе по проблеме излагаются в форме кратких тезисов;

-     мысль должна быть подкреплена доказательствами, поэтому за тезисом следуют аргументы.

Аргументы – это факты, явления общественной жизни, события, жизненные ситуации и жизненный  опыт, научные доказательства, ссылки на мнение ученых и др. Предпочтительнее приводить два аргумента в пользу каждого тезиса, так как  один аргумент кажется неубедительным, три аргумента могут «перегрузить» изложение, выполненное в жанре, ориентированном на краткость и образность.

Таким образом, эссе приобретает кольцевую структуру (количество тезисов и аргументов зависит от темы, избранного плана, логики развития мысли):

-     вступление

-     тезис, аргументы

-     тезис, аргументы

-     тезис, аргументы

-     заключение.

При этом вступление и заключение должны фокусировать внимание на проблеме (во вступлении она ставится, в заключении  резюмируется мнение автора). Очень важно, чтобы обучающиеся осознали, что языку эссе присущи эмоциональность, экспрессивность, художественность. В то же время необходимо избегать употребления в эссе сленга, шаблонных фраз, сокращения слов. Язык, употребляемый при написании эссе, должен восприниматься серьезно.

Из формальных правил написания эссе выделяют только одно – наличие заголовка. Внутренняя структура эссе может быть произвольной. Поскольку это малая форма письменной работы, то не требуется обязательного повторения выводов в конце, они могут быть включены в основной текст или в заголовок. Аргументация может предшествовать формулировке проблемы. Формулировка проблемы может совпадать с окончательным выводом.

Следует выделить наиболее типичные ошибки при написании эссе:

-     утомительные предисловия;

-     недостаточное количество деталей;

-     перечисление утверждений без иллюстрации их примерами; 

-     многословие, т.е. эссе ограничено определенным количеством слов;  

-     длинные фразы, которые не доказывают правоту автора,  короткие предложения при этом  часто производят больший эффект. Эффективно, когда в эссе длинные фразы чередуются с короткими;

-     использованиенаучных терминов, слов из энциклопедий, которое перегружает эссе и отвлекает внимание читателя, приуменьшая его значение.

Письменный экзамен по алгебре и началам анализа состоит из 5 заданий.

Задания направлены на выявление степени усвоения теоретического материала, понятий и приемов, умения решать задачи, уровня функциональной грамотности. На экзамен отводится 5 астрономических часов.

Эссе в 11(12) классе оценивается двумя оценками, письменная экзаменационная работа по алгебре и началам анализа – одной.

Устный экзамен по истории Казахстана проводится по экзаменационным билетам. Количество составляемых билетов – 25; вкаждом билете будет 3 вопроса, из них два вопроса по теории материала по всем основным разделам и темам курса истории Казахстана с древности до нашего времени, третий вопрос – задание творческого характера (работа с исторической картой,  терминологией, характеристика исторической личности.

На устном экзамене для подготовки ответа обучающемуся предоставляется не менее 20 минут. Если обучающийся не ответил на вопросы по билету, Комиссия разрешает ему взять второй билет (оценка в данном случае снижается на 1 балл).

На тестирование по казахскому языку в школах с неказахским  языком обучения или тестирование по русскому языку в школах с нерусским языком отводится 80 минут. Тест состоит из 40 вопросов, разделенных на три блока:

-     лексико-грамматический блок – 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа;

-     блок «Аудирование» – 10 тестовых заданий, который включает 2 текста по 200-250 слов и имеет несколько правильных ответов;

-     блок «Чтение», состоящий из 10 тестовых заданий, в которых 2 текста, по 200-250слов.

Выпускник может максимально набрать 60 баллов: за 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа 20 баллов, 20 заданий  с двумя и более правильными ответами  максимально оцениваются  в 40 баллов.

Тестирование по предметам на выбор. На выбор выпускника предлагаются следующие предметы:Физика, Химия, Биология, География, Геометрия, Всемирная история, Литература, Иностранный язык (английский, французский, немецкий), Информатика.

Тестирование по предметам по выбору (кроме предметов «Иностранный язык» и «Информатика») содержит 40 тестовых заданий, которые будут максимально оценены в 60 баллов, так как  двадцать тестовых заданий будут  с выбором одного правильного ответа (это 20 баллов) и  двадцать заданий – с двумя и более правильными ответами, которые будут максимально оценены  в 40 баллов.На тестирование по предметам на выбор Биология, География, Всемирная история отводится 80 минут. На тестирование по предметам на выбор  Физика, Химия, Геометрия отводится 3 академических часа (так как тестовые вопросы предполагают решение задач и построение чертежей).

Иностранный язык состоит из трех блоков:  лексико-грамматический (20 вопросов с одним возможным ответом), блок «Аудирование» (10 вопросов на основании двух текстов объемом 200-250 слов), блок «Чтение» (10 тестов заданий, 2 текста, 200-250 слов). На тестирование по иностранному языку отводится 80 минут.

По предмету «Информатика» экзамен будет состоять из тестирования и практических заданий. Этот предмет сдается по следующему принципу:

1.  20 тестовых заданий, в которых только один возможный правильный вариант ответа;

2.  10 практических заданий.

На экзамен по информатике отводится также 80 минут.

             Тестирование проводится в пределах учебных предметовс помощью тестовых заданий, разработанных Республиканским государственным казенным предприятием  «Национальный центр тестирования» (далее – НЦТ) в соответствии с ГОСО.НЦТ отвечает за проведение и оценку результатов, составляет базу заданий, доставляет данный материал в органы образования.

В случае несогласия с оценкой, выставленной за экзамен, обучающийся имеет возможность обратиться до 13 часов следующего дня после объявления экзаменационной оценки в Экзаменационную комиссию по итоговой аттестации обучающихся (далее – Комиссия), созданную при районных, городских отделах образования и областных управлениях образования.

Типовыми правилами предусмотрено освобождение обучающихся от итоговой аттестации в следующих случаях:

- по состоянию здоровья; 

- инвалиды І-II группы, инвалиды детства, дети-инвалиды;

- участники летнихучебно-тренировочных сборов, кандидаты в сборную команду Республики Казахстан для участия в международныхолимпиадах (соревнованиях).

Досрочная итоговая аттестация выпускников 11 (12) классов допускается в случае выезда обучающихся за границу для поступления на учебу либо на постоянное место жительства и проводится в форме итоговых экзаменов или государственных выпускных экзаменов не ранее, чем за 2 месяца до окончания учебного года.

Выпускникам 11 (12) классов, выезжавшим на учебу за рубеж по линии международного обмена школьниками и окончившим там образовательные учреждения, необходимо пройти итоговую аттестацию за 11-й класс в организациях образования Республики Казахстан. С учетом отметок по предметам, изучавшимся за рубежом, годовых и итоговых оценок, полученных в предыдущих классах в организациях образования, и после прохождения итоговой аттестации им выдается аттестат об общем среднем образовании.

Финалисты программ международного обмена школьников числятся в контингенте общеобразовательных школ, в которых они обучались до выезда по линии международного обмена школьников, на период их полного курса обучения.

Проверка письменных работ и подтверждение оценок претендентов по казахскому языку и литературе, русскому языку и литературе, уйгурскому/узбекскому/таджикскому языку, алгебре и началам анализа,  выставленных Комиссиями организаций образования, а также рассмотрение актов по проверке документов претендентов на знак «Алтын белгі» на соответствие требованиям Правил и Положения о знаке «Алтын белгі», представленных управлениями образования областей, городов Алматы и Астаны, республиканскими организациями образования, осуществляется Республиканской комиссией.

Для детей с особыми образовательными потребностямии (далее –ООП), обучающихся в специальных классов общеобразовательных школ вопрос о необходимости проведения итоговойаттестации в специальных коррекционных учрежденияхрешается районным, городским отделом образования или управлением образованияв соответствии с медицинским диагнозомобучающихся.

Экзаменационные материалы итоговой аттестации в специальных коррекционных учреждениях разрабатываются управлениями образования.

Для детей с ООП, которые проходят итоговую аттестацию, предоставляется дополнительное время при сдаче экзамена согласно решениюКомиссиипо итоговой аттестации обучающихсяв соответствии с рекомендациями школы.

Претенденты на знак «Алтын белгі» будут сдавать итоговую аттестацию в своих школах. Выпускникам 11 (12) класса, показавшим примерное поведение и имеющим годовые и итоговые оценки «5» по всем предметам в период учебы с 5 по 11 (12) классы ипрошедшим итоговую аттестацию по завершенииобщего среднего образования на оценку «5»,выдается аттестат об общем среднем образовании «Алтын белгі» в соответствии с формой, утвержденнойприказом №39, и знак «Алтын белгі».

До 30 марта 2017 года приказом Министерства образования и науки Республики Казахстан «О завершении 2016-2017 учебного года» будут установлены сроки итоговой аттестации.

Все материалы итоговой аттестации составляются и доставляются Национальным центром тестирования до управлений образования, далее управлениями образования до школ.

Оценивание письменных и устных экзаменов, а также листы ответов тестирования будут проверяться в школе Комиссией по предмету на основании предоставленных им кодов правильных ответов.
Материалы итоговой аттестации (листы ответов, книжка вопросник и т.д.) хранятся в школе в течение 3-х лет.

 

2. Требования к содержанию  итоговой аттестации выпускников школ, критерии оценивания

 

Экзаменационные материалы к государственным выпускным экзаменам по предметам «Родной язык и литература» (язык обучения), «Алгебра и начала анализа»  и «История Казахстана» разрабатываются Национальным центром тестирования МОН РК.

Государственный экзамен по родному языку и литературе(язык обучения) представлен в форме эссе, включающий пять тем разной проблематики, сгруппированных в соответствии  с определенной  структурой: две литературные темы, три темы являются свободными.

В случае выбора первой или второй темы эссерекомендуется опираться на авторскую позицию и формулировать свою точку зрения. Необходимо аргументировать свои тезисы, опираясь на литературные произведения.

В  случае  выбора  третьей  или   четвертой   или   пятой   темы   эссеможно аргументировать свою позицию с опорой как на содержание художественных произведений, так и на свой жизненный опыт (личные впечатления, собственные размышления, знания и др.).

Также прилагаются краткие инструкции для обучающихся.

Структура и содержание экзаменационной работы.

Две первые темы комплекта связаны с анализом художественных произведений,  изученных  в рамках  курса  «Литература».  Они  подобраны  таким  образом,  чтобы    в экзаменационном материале были представлены произведения двух литературных эпох: литературы XIX в. и XX в. При этом разнообразно представлены литературные роды и жанры художественных произведений.

Темы эссе, связанные с поэзией, должны раскрываться выпускником на примере не менее двух стихотворений. Темы эссе,  связанные  с произведениями  малой  эпической  формы,  раскрываются   на примере   одного-двух   произведений   (их   количество   может   быть   увеличено по усмотрению выпускника).

Три последние темы являются свободными, они предполагают написание эссе по философской или этико-нравственной проблематике. При написании эссе-рассуждения на одну из этих тем выпускником могут быть приведены аргументы с опорой как на содержание художественных произведений, так и на жизненный  опыт  обучающегося  (личные  впечатления,  собственные  размышления на тему и т.п.).

Темы эссе, сформулированные в форме цитаты, представляющей собой высказывание одного из представителей  культуры, нацеливают на свободное рассуждение, которое может содержать как аргументы, подтверждающие справедливость суждения, так и контраргументы, доказывающие право на существование иной точки зрения.

Необходимо выбрать только одну из предложенных тем эссе, а затем написать эссена эту тему в объеме 200-250 слов. Если в эссеменее 200 слов (в подсчет слов включаются все слова, в том числе служебные), то такая работа считается невыполненной и оценивается в 0 баллов.

Необходимо тщательно  продумать композицию эссе.

Эссенеобходимо писатьчетко и разборчиво, с соблюдением норм речи.

Участникам экзамена разрешается     пользоваться    орфографическими и толковыми словарями.

Продолжительность экзаменационной работы.

На выполнение экзаменационной работы по родному  языку и литературе отводится 3 астрономических  часа. В продолжительность выполнения экзаменационной работы по учебным предметам не включается время, выделенное на подготовительные мероприятия (инструктаж обучающихся, выдачу экзаменационных материалов, заполнение экзаменационных работ).

Оценивание результатов экзамена по русскому языку (письменная форма).

Для оценки экзаменационной работы используется комплекс критериев оценивания, соответствующий определенному типу заданий: эссена литературную тему, эссена свободную тему.

При    проверке  эссеоценивается уровень сформированности следующих умений:

-     создавать текст в соответствии с заданной темой;

-     логично излагать мысли, выстраивая тезисно-доказательную часть эссе- рассуждения;

-     подбирать убедительные аргументы, создавая аргументированное высказывание; выявлять отношение автора к поставленным проблемам,  сопоставлять свою позицию с другой точкой зрения;

-     осуществлять выбор языковых средств в соответствии с родом, жанром и темой эссе; оформлять текств соответствии с нормами литературного языка.

Рекомендованы   следующие   подходы    к оценке    экзаменационных    работ   по языку обучения:

-     экзаменационная  работа  оценивается  путем   сложения   баллов  по указанным критериям и их перевода в пятибалльную систему оценивания;

-     эссе на литературную тему, эссена свободную тему оцениваются по  критериям, указанным в представленной ниже таблице.

Результирующие  баллы  за экзаменационную  работу   определяются,   исходя  из следующих положений:

-     если баллы, выставленные двумя экзаменаторами, совпали, то эти баллы являются окончательными;

-     если установлено несущественное расхождение в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, то окончательные баллы определяются как среднее арифметическое баллов двух экзаменаторов с округлением в соответствии с правилами округления чисел;

-     если установлено существенное расхождение в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, то назначается дополнительная (третья) проверка.

Существенным расхождением в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, является расхождение в 8 и более баллов.     

 

Форма	Аспекты оценивания	Баллы	Максимальный первичный балл
Эссе	Содержание	8	18
	Грамотность	10

 

Эссе на литературную тему оценивается по критериям, представленным в следующей таблице.

Среди критериев, по которым оценивается эссе, первый критерий  (глубина раскрытия темы эссеи убедительность суждений) является основным. Если по первому критерию эссе оценивается в 0 баллов, задание считается невыполненным и по другим критериям не оценивается.

 

Критерии оцениваниясодержания эссе на литературную тему

 

Критерии оценивания	Баллы
Глубина раскрытия   темы эссе и убедительность суждений
Экзаменуемый раскрывает тему эссе, формулирует свою точку зрения, убедительно обосновывает свои тезисы	3
Экзаменуемый раскрывает тему эссе, формулирует свою точку зрения, но тезисы обосновывает недостаточно убедительно	2
Экзаменуемый раскрывает тему эссе поверхностно и/или не обосновывает свои тезисы	1
Экзаменуемый не раскрывает тему эссе	0
Аргументация  экзаменуемым собственного мнения по теме эссе
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, и привел не менее двух аргументов в подтверждение этого мнения	3
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, и привел только один аргумент в подтверждение этого мнения	2
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, но не привел аргументов, или мнение экзаменуемого вообще не отражено в работе, или экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, не соответствующей теме эссе	1
Композиционная цельность и логичность эссе
Эссе характеризуется композиционной цельностью, части высказывания логически связаны, мысль последовательно развивается, нет необоснованных повторов и нарушений логической последовательности	2
Части эссе логически связаны между             собой, но имеются нарушения композиционной цельности: мысль повторяется, и/или есть нарушения в последовательности изложения (в том числе внутри смысловых частей высказывания), и/или есть отступления от темы эссе	1
В эссе не прослеживается композиционного замысла, и/или допущены                    грубые нарушения в последовательности изложения, и/или нет связи между частями и внутри частей эссе	0
Максимальное количество баллов за эссе на литературную тему	8

 

Критерии оценки содержанияэссе на свободную тему

 

Критерии оценивания	Баллы
Глубина раскрытия     темы эссе и убедительность суждений
Текст привлекается, но не   всегда        обоснованно (т.е.         вне прямой связи с выдвинутым тезисом)	3
Текст не привлекается, суждения текстом не обосновываются	0
Композиционная цельность и логичность эссе
Эссе характеризуется композиционной цельностью, части высказывания логически связаны, мысль последовательно развивается, нет необоснованных повторов и нарушений логической последовательности	3
Части            эссе             логически  связаны  между  собой, но имеются нарушения композиционной цельности: мысль повторяется, и/или есть нарушения в последовательности изложения (в том числе внутри смысловых частей высказывания), и/или есть отступления от темы эссе	2
В эссе не прослеживается композиционный замысел, и/или допущены грубые нарушения в последовательности изложения, и/или нет связи между частями и внутри частей эссе	0
Максимальное количество баллов за эссе на свободную тему по критериям	8

 

Грамотность и фактическая точность речи экзаменуемого оцениваются  по критериям, представленным ниже.

 

Критерии оценивания грамотности и фактической точности речи

 

Критерии оценки грамотности и фактической точности речи экзаменуемых	Баллы
Соблюдение орфографических норм
Орфографических ошибок нет, или допущено не более одной ошибки	2
Допущено две-три ошибки	1
Допущено четыре и более ошибки	0
Соблюдение пунктуационных норм
Пунктуационных ошибок нет, или допущено не более двух ошибок	2
Допущено три-четыре ошибки	1
Допущено пять и более ошибок	0
Соблюдение грамматических норм
Грамматических ошибок нет, или допущена одна ошибка	2
Допущено две ошибки	1
Допущено три и более ошибки	0
Соблюдение речевых норм
Речевых ошибок нет, или допущено не более двух ошибок	2
Допущено три-четыре ошибки	1
Допущено пять и более ошибок	0
Фактическая точность письменной речи
Фактических ошибок в изложении материала, а также в понимании и употреблении терминов нет	2
Допущена          одна  ошибка  в изложении материала или в употреблении терминов	1
Допущено две и более ошибки в изложении материала или в употреблении терминов	0
Максимальное количество баллов за эссе или  изложение  по критериям	10

 

Приведем шкалу пересчета первичного балла за выполнение экзаменационной работы в отметку по пятибалльной шкале.

 

Шкала пересчета первичного балла в отметку по пятибалльной шкале

 

Отметка по пятибалльной системе оценивания	«2»	«3»	«4»	«5»
Первичный балл	0–4	5–10	11–14	15–18

 

Образцы  экзаменационных материалов (письменная форма) приведены по русскому языку и литературе:

1. Как образы помещиков соотносятся с названием поэмы Н.В.Гоголя «Мертвые души»?

2. Драма любви в пьесе А.Н. Островского «Гроза».

3. «Кто истинно свободен? Тот, кто не раболепствует собственным страстям и чужим прихотям» (Ф.Н.Глинка).

4. Размышление о важности внимания к ближнему.

5. Как следует относиться к собственному таланту?

 

Предмет «Алгебра и начала анализа»

При проведении любого письменного экзамена особое внимание должно быть уделено направлению обучения, содержанию экзаменационных заданий, оформлению и оцениванию письменной работы.

О содержании экзаменационных заданий по алгебре и началам анализа

І. Обучение в 10-11 классах общеобразовательных школ проводится по направлениям, кроме этого, отдельные школы (классы) углубленно изучают математику. Соответственно экзаменационные задания должны быть составлены согласно направлению обучения (естественно-математического направление, общественно-гуманитарное направление, углубленное изучение математики).

ІІ. Содержание экзаменационных заданий должно охватить все главы учебной программы для 10-11 классов по алгебре и началам анализа соответственно направлению обучения.

 

Главы учебной программы по предмету

«Алгебра и начала анализа»

 

Общественно- гуманитарное направление	Естественно-математическое направление	Углубленное изучение математики
10 класс
Функция, ее свойства и график	Функция, ее свойства и график	Функция, ее свойства и график
Тригонометрические функции	Тригонометрические функции	Тригонометрические функции
Тригонометрические уравнения и неравенства	Тригонометрические уравнения и неравенства	Тригонометрические уравнения и неравенства
Производная	Производная	Производная
Применение производной	Применение производной	Применение производной
11 класс
Первообразная и интеграл	Первообразная и интеграл	Первообразная и интеграл
Степени и корни. Степенная функция	Степени и корни. Степенная функция	Степени и корни. Степенная функция
Показательная и логарифмическая функции	Показательная и логарифмическая функции	Показательная и логарифмическая функции
Показательные и логарифмические уравнения и неравенства	Показательные и логарифмические уравнения и неравенства	Показательные и логарифмические уравнения и неравенства
	Уравнения и неравенства, системы уравнений и неравенств	Уравнения и неравенства, системы уравнений и неравенств

 

ІІІ. С учетом указанных глав  рекомендуется экзаменационные задания контрольной работы составить по разделам «Вычисления», «Тождественные преобразования», «Уравнения и их системы», «Неравенства и их системы», «Функция и ее график», «Текстовые задачи» и при этом задания  разделить на уровни А, В, С:

-     для выполнения заданий уровня А учащиеся должны владеть базовыми знаниями и навыками несложных вычислений и преобразований, стандартными приемами решения изаданий т.д.;

-     уровень В – задания среднего уровня сложности;

-     для выполнения заданий уровня С учащиеся должны владеть  глубокими и прочными теоретическими знаниями в объеме, предусмотрен­ном учебной программой.

Учитывая направление обучения, предлагаем распределение экзменационных заданий в контрольной работе:

1) для классов общественно-гуманитарного направления предлагается 5 заданий: три задания из уровня А, два – из уровня В (3А + 2В);

2) для классов естественно-математического направления предлагается 6 заданий: три задания из уровня А, два – из уровня В и одно задание уровня С (3А + 2В + С);

3) для школ (классов)с углубленным изучением математики 6 заданий: по два задания из каждого уровня (2А + 2В + 2С).

Оценование экзаменационной работы по алгебре и началам анализа

При выставлении оценок по математике можно выделить существенные и несущественные ошибки (таблица ).

 

Виды ошибок

 

Существенные	Несущественные
ошибки, которые показываютнезнание учащимися формул, правил, основных свойств, теорем и неумение их применять	неточность формулировок, определений, понятий, теорий, вызванная неполнотой охвата основных признаков определяемого понятия
незнание приемов решения задач, рассматриваемых в учебниках	неточность графика
неумение строить и читать графикифункций	нерациональное решение
вычислительные ошибки, если они не являются опиской	недостаточность или отсутствие пояснений, обоснований в решениях
логические ошибки	небрежное выполнение записей, чертежей или графиков.
потеря корня или сохранение в ответе  постороннего корня	запись ответа в виде сократимой дроби, иррациональность в знаменателе

 

При оценивании экзаменационных работ учитывается характер существенных и несущественных ошибок. Важно уметь отличать существенные от несущественного при записи выполнении задания. Надо обосновывать все то, что не является очевидным по ходу выполнения задания, и объяснять дополнительные построения, если они производились. Например, нет необходимости пояснять, что обе части уравнения возводятся в квадрат, записывать в общем виде формулы корней квадратного уравнения, тригонометрические тождества и т.д. Однако должны быть обоснованы посторонние корни, отсутствие корней, построение дополнительных линий при выполнении задания на нахождение площади плоской фигуры или объема тела и т.д.

При выставлении оценки за письменную работу по алгебре и началам анализа предлагаются следующие рекомендации.

 

Оценивание письменной работы

 

Отметка «5»	Отметка «4»	Отметка «3»	Отметка «2»
Работа выполнена полностью: 5 (ОГН), 6(ЕМН, углубленное изучение) заданий	В работе выполнено правильно 4 (ОГН), 4 или 5 (ЕМН, углубленное изучение) заданий	В работе выполнено правильно не менее 3 заданий	Не выполнено больше половины заданий
Врешении нет математических ошибок	Допущена одна ошибка или два-три недочета в преобразованиях и вычислениях, рисунках, чертежах или графиках	Допущены две-триошибки или три-четыре недочета в выкладках, чертежах или графиках, но учащийся владеет обязательными знаниями и умениями	Допущено более трех ошибок, показывающих, что учащийся не владеет обязательными знаниями и умениями по данной теме в полной мере
Логичность и полнота изложения материала	Отдельные неточности в изложении материала	Отдельные нарушения логики изложения материала, неполнота раскрытия материала	Нарушена логика изложения материала

 

Оформление экзаменнационный работы по алгебре и началам анализа

При оформлении экзаменнационный работы необходимо соблюдать следующие требования к решению экзаменационных заданий: 

-     правильность решения;

-     обоснованность решения;

-     полнота решения;

-     рациональность решения;

-     соблюдениеправил правописания.

 

Устный экзамен по истории Казахстанапроводится по экзаменационным билетам. Количество составляемых билетов – 25;  каждый билет включает  3 вопроса, из них 2 вопроса по теоретическому материалу по всем основным разделам и темам курса «История Казахстана» с древности до нашего времени.

Рассмотрим структуру и содержание экзаменационного билета:

1-й  вопроссодержит материал курса истории древнего  и средневекового Казахстана.

2-й вопрос–по курсу новой и новейшей истории Казахстана.

3-й  вопрос– задания практического  характера (работа с исторической картой,  терминологией, характеристика исторической личности.

 

Структура и содержание  экзаменационного билета

 

	Кол-во вопросов	Макс. балл по вопросам	Кол-во вопросов
1-й вопрос по истории древнего  или средневекового Казахстана	1	10	Устно
2-й вопрос по новой или новейшей истории Казахстана	1	10	Устно
3-й вопрос практическогохарактера	1	10	Устно, письменно
Итого	3	30

 

Требования к оцениванию 1-го и 2-го вопросов, каждый из которых оценивается максимально в 10 баллов:

-     базовый уровень ответа – 1-6 баллов;

-     повышенный уровень ответа – 7-10 баллов.

Базовый уровень:

-     знаниеосновных фактов, процессов   и явлений, событий истории Казахстана, периодизации истории Казахстана.

Повышенный уровень:

-     умение анализировать, систематизировать устанавливать причинно-следственные связи событий, характеризовать общественно-политическую ситуацию на основе дополнительных исторических, картографических хронологических источников;

-     обобщать, делать выводы и умозаключения.

Рекомендуются следующие требования к максимальному оцениванию 3-го  вопроса билета в 10 баллов при работе с исторической картой, терминологией и при характеристике исторической личности.

 

При этом критериями  оценивания выступают:

-     локализация объектов и событий на исторической карте;

-     умение отображать исторические факты и события в схемах и составление хронологических таблиц;

-     историческая характеристика личности и оценка его роли;

-     умение рассказывать об историческом событии,опираясь на иллюстративныйматериал.

 

Критерии оценок

 

№	Критерии	Баллы
1	Общий уровень знаний	1 балл
2	Знание конкретной проблемы и использование исторических источников	5 баллов
3	Логическое и аналитическое мышление, стройность и стиль изложения	2 балла
4	Навыки по раскрытию исторического материала	1 балл
5	Способность к конструктивным выводам и умозаключениям	1 балл

 

Примечание:  Ответы на каждый из 3-х вопросов  билета  оцениваются в 10 (десять) баллов. В целом  максимальный суммарный балл за 3 вопроса составляет 30 баллов.

Шкала пересчета         первичного балла за выполнение экзаменационной работы в отметку по пятибалльной шкале представлена ниже.

 

Шкала пересчета

 

Отметка по пятибалльной шкале	«2»	«3»	«4»	«5»
Общий балл	0–4	5–16	17–24	25–30

 

 

Продолжительность экзамена зависит от количества учащихся в классе (параллели). Выпускнику отводится 20 минут на подготовку ответа по билету.

Использование на экзамене современных технических средств и приспособлений запрещается. Все необходимые дополнительные материалы (карты, схемы, таблицы и т.д.) готовит учитель.

 

 

Заключение

 

 

Шкала перевода баллов тестирования в оценки аттестата об общем среднем образовании

 

№ п/п	Предмет	2 (неудовлет ворительно)	3 (удовлет ворительно)	4 (хорошо)	5 (отлично)
1	Казахский язык для школ с русским,   узбекским, уйгурскимитаджикским языками обучения	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
2	Русский язык для школ с казахским языком обучения	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
3	Геометрия	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
4	Физика	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
5	Химия	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
6	Биология	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
7	География	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
8	Всемирная история	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
9	Русская литература	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
10	Казахская литература	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
11	Английский язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
12	Французский язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
13	Немецкий язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
14	Информатика	0 – 6	7 – 13	14 – 20	21 – 27

 

 

 

 

Содержание
Введение…………….…………….…………….…………….……………...	3
1   Организация итоговой аттестации выпускников школ 2      Требования к содержанию  итоговой аттестации выпускников школ, критерии оценивания Заключение	4 9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ОРГАНИЗАЦИИ И ПОДГОТОВКЕ К ИТОГОВОЙ АТТЕСТАЦИИ ВЫПУСКНИКОВ ШКОЛ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Подписано в печать 20.12. 2016 г. Формат 60×84 1/16.

Бумага офсетная. Печать офсетная.

Шрифт Times New Roman. Усл. п.л. 27,5.

 

 

Министерство образования и науки Республики Казахстан

Национальная академия образования им. И. Алтынсарина

010000, г. Астана, ул. Орынбор, 4, БЦ «Алтын Орда» 16 этаж

 

 

 

  

 

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ҚОРЫТЫНДЫ АТТЕСТАТТАУЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАЙЫНДЫҒЫ ТУРАЛЫ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАМА

 

Әдістемелік ұсынымдама

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана

2016

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2016 жылғы 20 желтоқсандағы № 11 хаттамасы)

 

 

 

Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттауын ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдама.– Астана: Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА, 2016. – 47 б.

 

 

Бұл құралда орта білім беру ұйымдарындағы қорытынды аттестаттау мен жоғары оқу орындарына түсуді бөлу жағдайындағы жалпы білім беретін мектептердің біріушілерін қорытынды аттестаттау бойынша әдістемелік ұсынымдар берілген.

Әдістемелік ұсынымдар облыстық (аудандық) әдістемелік кабинеттердің басшылары мен әдіскерлеріне, білім беру жүйесі ұйымдарының басшыларына, мұғалімдерге, білім алушылар мен ата-аналарға арналған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Ы. Алтынсарин атындағы

Ұлттық білім академиясы, 2016.

Кіріспе

 

Қазақстанның әлемдік білім кеңістігіне кіріктіру шеңберінде отандық білімнің бәсекеге қабілеттігін дамытуда «өмір бойы білім алу» тұжырымдамасынан «өмір бойына оқу» қажеттілігін түсінуге көшуге бағдарланған мектептік білім беруді түбегейлі жаңарту қажет.

Білім мазмұнын жаңарту – бұл оқыту әдістерін, бағдарламаның мазмұны мен құрылымын қайта қарау. Енгізудің нәтижесі тұлғаның дамуы үшін қолайлы білім беру ортасын құру болып табылады.  

Білім мазмұнын жаңарту еліміздегі білім сапасын арттыруға ғана мүмкіндік бермейді, сонымен қатар Қазақстанныңнеғұрлым бәсекеге қабілетті әлемдегі 30 елдің қатарына қосылуын қамтамасыз етеді, білім мазмұнын жаңарту процесінің ұлттық аспектісін осыдан көруге болады.

Жаңа стандарт құзыреттілік тәсілге негізделген: дәстүрлі мектепте болған міндетті меңгеруді талап ететін материалдың  белгілі мөлшеріне емес, күтілетін нәтижеге құрылған.

Ең бастысы, бұл білім алушының қабылдауын өзгертеді, қазіргі заманауи мектептерде, өкінішке орай, басым болып тұрған авторитарлық оқытудан ынтымақтастыққа көшуді талап етеді.Оқыту мақсаты білім алушыға да, мұғалімге де ортақ болуы тиіс.

Білім мазмұнын жаңарту аясында қорытынды аттестаттау форматы да өзгереді.  Мемлекеттік бітіру емтиханы – орта білім курсын бітіргені туралы куәландыратын мемлекеттік үлгідегі құжатты алу шарты болып табылатын орта білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың бір түрі. Емтихан мектептерде өткізіледі.

Ұлттық бірыңғай тестілеу – жоғары оқу орындарына оқуға түсуге арналған іріктеу емтихандарының бір түрі. Тестілеу жоғары оқу орындарының базасында өткізіледі.

Емтихандық материалдар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізілген Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 мамырдағы №393 бұйрығымен бекітілген қоғамдық- гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптардың қолданыстағы оқу бағдарламаларына негізделеді. Бітіру емтиханы мен ҰБТ тест тапсырмаларының базасын қалыптастыру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016  жылғы бұйрықтарымен (2016 жылғы 8 қаңтардағы № 13 бұйрығы, 2016 жылғы 6 сәуірдегі № 251 бұйрығы)бекітілген оқулықтары материалдары бойынша іске асырылатын болады.

 

 

 

 

1. Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттауын ұйымдастыру

 

Қазақстан Республикасында білім беру мен ғылымды дамытудың                       2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы анықталғандай, қолданыстағы ҰБТ-ны жетілдіру мақсатында ҰБТ рәсімі мектептегі қорытынды аттестаттау және жоғары оқу орындарына түсу емтиханы болып бөлінетін болды. Сонымен қатар тестілеуді қолдану шеңбері кеңейтілетін болады: тестілеу барасында әрі қарай оқуға қабілетін анықтау, логикалық ойлау деңгейі, ағылшын тілін білу деңгейі, базалық біліктілігі  (функционалдық сауаттылық) анықталатын болады.

Сол себепті, 2016-2017 оқу жылында мектепті бітірушілер үшін жоғары оқу орындарына түсу емтиханы болып табылатын Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі – ҰБТ) жаңа форматы енгізілетін болды.

Қорытынды аттестаттау – жалпы орта білім беру ұйымдарында өткізілетін 11 (12) сынып оқушыларына арналған мемлекеттік бітіру емтиханы.

 «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңы бойынша бітірушілердің қорытынды аттестаттауы олардың тиісті білім деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарында көрсетілген оқу пәндерін  меңгеру деңгейін анықтау мақсатында жүргізілетін рәсім деп көрсетілген.

Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпыбілімдік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгерімін  ағымдағы бақылауды,  аралық және қорытынды аттестаттауды  жүргізудің Типтік ережесіне сәйкес  (бұдан әрі  - Типтік ереже) жалпы орта білімнің жалпыбілім оқу бағдарламаларын меңгерген 11(12) сыныптың білім алушылары қорытынды аттестаттау барысында бес емтихан тапсыратын болады, оның біреуі таңдау бойынша.

11(12) сыныпты бітірушілердің қорытынды аттестаттауы мынадай түрлерде өткізіледі:

1) ана тілі мен әдебиет (оқу тілі) бойынша эссе түрінде өткізілетін жазбаша емтихан;

2) «Алгебра және анализ бастамалары» пәні бойынша жазбаша емтихан;

3) Қазақстан тарихы пәні бойынша ауызша емтихан;

4) орыс, өзбек, ұйғыр және тәжік тілдеріндегі мектептерде қазақ тілі бойынша, қазақ тіліндегі мектептерде орыс тілі бойынша тестілеу;

5) таңдау пәні бойынша тестілеу (физика, химия, биология, география, геометрия, әлемтарихы, әдебиеті, шет тілі (ағылшын, француз, неміс), информатика).

Емтихандарды өткізу формалары:

1)      эссе түрінде өткізілетін  ана тілі мен әдебиеті (оқу тілі) бойынша жазбаша емтихан, оған  3 астрономиялық сағат бөлінеді.

Мектеп бітірушілерге таңдау үшін 5 тақырып беріледі; эссе тақырыптары берілген конверттер емтихан басталғанға дейін 15 минут бұрын ашылады;  эссе көлемі – 200-250 сөз.Эссе тақырыптарын ҚР Білім және ғылым министрлігі анықтайды.

Эссені жазудың типтік талаптарын келтіруге болады. Эссе – кішкене көлемдегі, еркін композициялық  прозаик шығарма, ол тақырыпты түпкілікті және толық қамтуға есептелмеген нақты мәселе бойынша жеке көзқарасты білдіретін шығарма болып табылады. Эсседе кең де ауқымды мәселені талдау мүмкін болмайды. Ол бір мәселе бойынша жаңа, субъективтік көзқарас болып табылады, мысалы, ол философиялық, тарихи-биографиялық,публицистикалық, әдеби-сыни, ғылыми немесе беллетристикалық түрде берілуі мүмкін.  Эссенің мақсаты өзіндік шығармашылық ойлау қабілетін анықтауға және сол ойды жазбаша бере білу қабілетін анықтаудан тұрады. Эссе мазмұнында автордың тұлғалық қасиеті, оның дүниетанымы, сезімі, ойларын нақты түсінікті етіп қалыптастыру, ақпаратты жүйелеу, негізгі түсініктерді қолдана білу, себеп-салдар байланысын анықтау, тәжірибені нақты мысалдармен көрсете білу, ойларын қорытындылай білу бағаланады.

Эссе құрылымына мынадай талаптар қойылады:

-проблема бойынша эссе авторының ойлары қысқа тезистер ретінде беріледі;

-ойлар дәлелді болуы тиіс, сондықтан тезистерден кейін дәлелді дәйектер келтірілетін болады.

Дәйектер–қоғамдық өмірден, оқиғалардан, өмірдегі болған нақты жағдайдан алынған фактілер, ғылыми дәлелдер, ғалымдардың еңбектеріне жүгінген дәлелді фактілер және т.б. Әрбір тезиске екі дәйек келтірудің маңызы зор, себебі бір дәйек келтіру көп жағдайларда жеткіліксіз болады, үшдәйек қысқа жазылатын жанрларда  «артық»болып көрінуі мүмкін.

Сонымен, эссені толық құрылым ретінде қарастыруға болады(тезистер мен дәйектердің саны тақырыпқа, құрылған жоспарға, ойды дамыту логикасына байланысты болады):

- кіріспе

- тезис, дәйектер

- тезис, дәйектер

- тезис, дәйектер

- қорытынды.

Кіріспе және қорытынды бөлімдерде қарастырылып отырған проблемаға назар аударуы қажет (кіріспеде  мәселе қойылады, қорытындыда автордың ойы нақтыланады). Эссе тілінде эмоционалды, экспрессивтік, шығармашылық түрде өзін көрсете білу өте маңызды екенін оқушылардың жақсы түсінулеруі аса маңызды. Сонымен қатар, эсседе әртүрлі сленгілерді, шаблонды сөздерді, сөздерді қысқартудан, жеңіл сөздерді көп қолданудан аулақ болу қажет. Эсседе қолданылатын сөздер автордың шын ойын білдіретіндей етіп жазылуы тиіс.

Эссе жазу барысында  мынадай типтік қателіктер жиі кездеседі:

- ұзақ кіріспе;

- детальдар санының жетіспеушілігі;

- көп жағдайларда қызықты эссе келтірілген мысалдардың аздығынан әлсіз болып көрінеді;

- көпсөзділік, себебі  эссенің өзі қысқа болып табылады;

- сөйлемнің ұзын сөйлемдерден тұруы, ол автордың шынайы ойын көрсете алмайды, қайта керісінше қысқа сөйлемдер үлкен әсер қалдырады. Эсседе ұзын сөйлемдер мен қысқа сөйлемдер ауысып отырса, ол өте тиімді болып көрінеді;

- ғылыми терминдерді қолдану, энциклопедиялық сөздерді келтіру эссені түсінуді ауырлатады және оқушының назарын басқа жаққа аударады, эссенің мазмұны төмендейді.

2) «Алгебра мен анализ бастамалары» пәні бойынша жазбаша емтихан бес тапсырмадан тұрады.

Тапсырмалар математика теориялық материалды және есеп шығару әдістерін меңгеру деңгейін анықтауға, есептерді шығара білу мүмкіндігін, функционалдық сауаттылығын анықтауға бағытталады.  Емтиханға  5 астрономиялық сағат бөлінеді.

11(12) сыныптардағы эссе екі бағамен бағаланады,«Алгебра мен анализ бастамалары»пәні бойынша жазбаша емтихан бір бағамен бағаланады.

3)Қазақстан тарихы бойынша ауызша емтихан емтихан билеттері бойынша жүргізіледі. Құрастырылатын билеттердің саны  – 25; әр билетте  3 сұрақ болады, оның екеуі Қазақстан тарихының негізгі бөлімдері бойынша теориялық материалдар, үшінші сұрақ – шығармашылық түрде беріледі (тарихи карталар, терминология бойынша жұмыс, тарихи тұлғаның алгоритм бойынша мінездемесін құру)

Ауызша емтиханда білім алушы дайындалу үшін кем дегенде 20 минут уақыт беріледі. Егер білім алушы билет бойынша жауап бермесе, комиссия оған екінші билет алуға мүмкіндік береді (бұл жағдайда жауап бір баллға кемиды).

4)орыс тілінде оқитын мектептерде қазақ тілі бойынша тестілеу немесе қазақ тілінде оқитын мектептерде орыс тілі бойынша тестілеу Тестілеуге  80 минут уақыт беріледі. Тестте 40 сұрақ болады, олүш блоктан тұрады:

- лексико-грамматикалық блок –  бір дұрыс жауабы көрсетілген 20 тестік тапсырмадан тұрады;

- «Тыңдалым» блогі – 2 мәтіні бар 10 тестік тапсырмадан тұрады, әр мәтін 200-250 сөзден тұрады және бірнеше дұрыс  жауабы болады;

- «Оқылым» блогі, әрқайсы 200-250 сөздерден тұратын 2 мәтіні бар 10 тест  тапсырмаларынан тұрады.

Мектеп бітіруші ең жоғары 60 балды алуы мүмкін: Ббір дұрыс жауабы бар 20 тест тапсырмасы үшін 20 ұпай, екі және одан да көп жауаптары бар 20 тапсырма ең көп дегенде 40 ұпай жинай алады.

Таңдау пәні бойынша тестілеу.Бітірушінің таңдауына мынадай пәндер ұсынылады: физика, химия, биология, география, геометрия, әлем тарихы, әдебиеті, шет тілі (ағылшын, француз, неміс), информатика.

«Шет тілі» және «Информатика» пәндерінен басқа, таңдау пәндері бойынша тестілеу 40 тест тапсырмасынан тұрады, олар ең көп дегенде  60 ұпаймен бағаланады, оның ішінде 20 тест тапсырмасында бір дұрыс жауап көрсетіледі және 20 тапсырмада екі және одан көп дұрыс жауаптарымен болады. Барлығына берілетін ең жоғары ұпай - 40 балл болады. Биология, География, Дүниежүзі тарихы таңдау пәндері бойынша тестілеуге  80 минут уақыт бөлінеді. Физика, Химия, Геометрия таңдау пәндері бойынша тестілеуге 3 астрономиялық сағат бөлінеді (өйткені тест тапсырмалары есептерді шығаруды және кейбір тапсырмалар сызып көрсетуді талап етеді).

Шет тілі үш блоктан тұрады: лексико-грамматикалық (20 сұрақ бір дұрыс жауабы бар),  «Тыңдалым» блогі (әрқайсысы 200-250 сөздерден тұратын екі мәтіні бар 10 сұрақ),  «Оқылым» блогі (әрқайсысы 200-250 сөздерден тұратын 2  мәтіні бар 10 тест тапсырмасы). Шет тілі бойынша тестілеуге  80 минут уақыт беріледі.

«Информатика» пәні бойынша тапсырмалар тестілеу сұрақтарынан және практикалық тапсырмалардан тұрады. Бұл пән мынадай принциппен тапсырылатын болады:

1. бір дұрыс жауабы бар 20 тест тапсырмаларынан  тұрады;

2. 10 практикалық тапсырмалар.

       Информатика бойынша тапсырмаларды орындауға 80 минут уақыт бөлінеді.

Тестілеу оқу пәндері шеңберінде жүргізілетін болады. Тестілеу тапсырмаларын «Ұлттық тестілеу орталығы» Республикалық мемлекеттік қазыналық мекеме (бұдан әрі – ҰТО) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты негізінде жасаған.  Тестілік тапсырмаларды ҰТО құрастырады және ҰТО тапсырмалардың базасын жасайды, тестілеуді өткізуге және бағалауға жауапты болады, білім беру органдарына тестілеу материалдарын жеткізеді.

Емтиханға қойылған бағамен білім алушы келіспеген жағжайда, емтихан нәтижесін хабарлаған күннен кейін келесі күні сағат 13-00 ге дейін қорытынды емтихан алушы комиссиямен (бұдан әрі – Комиссия) хабарласуына болады. Ол Комиссиялар аудандық, қалалық білім бөлімдерінде, облыстық білім басқармаларында құрылады.

Типтік ережеде көрсетілгендей мынадай жағдайларда білім алушылар қорытынды аттестаттаудан босатылады: денсаулығына байланысты; І-II топтағы мүгедектер, жастайынан мүгедектер, мүгедек-балалар; жаздық-жаттығу жиындарында болған қатысушылар, Халықаралық олимпиадаларға (жарысқа) қатысатын Қазақстан Республикасы құрама командасына кандидаттар.

Сонымен қатар 11 (12) сыныптардың бітірушілерін мерзімінен бұрын қорытынды аттестаттауға білім алушылар шетелге оқуға түсу үшін кеткенде немесе тұрғылықты орнын шетелге ауыстырған жағдайда жіберіледі және ол оқу жылының аяқталуына дейін 2 ай бұрын қорытынды емтихандар немесе мемлекеттік бітіру емтихандары нысанында өткізіледі.

Оқушылардың халықаралық алмасу желісінде шетелде оқуға баратын және сол жақта білім беру мекемелерін аяқтайтын 11 (12) сыныпты бітірушілер Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында 11 (12) сынып үшін қорытынды емтиханнан өтуі қажет. Шетелде оқыған пәндерден алған бағаларын, білім беру ұйымдарында алдыңғы сыныптарда алған жылдық және қорытынды бағаларын есепке ала отырып және қорытынды аттесттаудан өткеннен кейін оларға жалпы орта білім туралы аттестат беріледі.
      Оқушылардың халықаралық алмасу бағдарламасының финалистері оқушылардың халықаралық алмасу желісімен кеткенге дейін оқыған жалпы білім беретін мектебіндегі контингенттің есебінде толық оқу курсын оқыған кезеңде болады.

Республикалық комиссия жазбаша жұмыстарды тексеруді және емтихан комиссияларының қазақ тілі мен әдебиетінен, орыс тілі мен әдебиетінен, өзбек/ ұйғыр/ тәжік тілдері мен әдебиеті, алгебра және анализ бастамалары  пәндерінен үміткерлерге қойған бағаларын растауды, сондай-ақ «Алтын белгі» белгісін алуға үміткерлердің құжаттарын осы Ереженің және«Алтын белгі» туралы  ереженің талаптарына сәйкестігін тексерген облыстардың, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары ұсынған актілерді қарауды жүзеге асырады.

Даму мүмкіндігі шектеулі балалар үшін  арнаулы түзеу мекемелерінде қорытынды емтихандарды және мемлекеттік бітіру емтихандарын өткізу қажеттілігі туралы мәселені медициналық диагнозына сәйкес аудандық, қалалақ білім бөлімдері немесе облыстық білім басқармалары шешеді.

Арнаулы түзеу мекемелері үшін емтихандық материалдарды білім басқармалары жасайды.

Қорытынды аттестаттаудан өтетін даму мүмкіндігі шектеулі балаларға мектептің ұсынымдамасына сәйкес білім алушыларды қорытынды атесттатау жөніндегі Комиссияның шешіміне сәйкес емтихан тапсыру үшін қосымша уақыт ұсынылады.

 «Алтын белгі» алуға талапкерлер өз мектептерінде қорытынды аттестаттау емтихандарын тапсырады және оларға ҰБТ арқылы растаудың қажеті болмайды. Үлгілі тәртіп көрсеткен, 5 пен 11 (12) сынып аралығындағы оқу барысында барлық пәндер бойынша жылдық және қорытынды бағалары «5», жалпы орта білімді бітіруде қорытынды бағалары  «5»11 (12) сынып түлектеріне №39 бұйрықпен бекітілген жалпы орта білім туралы аттестат «Алтын белгі» және «Алтын белгі» белгісі беріледі.

2017 жылғы  30 наурызға дейін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «2016-2017 оқу жылын аяқтау туралы» бұйрығына сәйкес қорытынды аттестаттау мерзімі белгіленетін болады.

Қорытында аттестаттаудың барлық материалдарын Ұлттық тестілеу орталығы білім басқармаларына, одан әрі білім басқармаларын мектептерге жеткізетін болады.

Жазбаша және ауызша емтихандарды бағалау, сонымен қатар тестілеудің жауап парақтарын мектептерде пән бойынша Комиссия тексеретін болады. Ол үшін оларға дұрыс жауаптардық коды берілетін болады. Қорытынды аттестаттаудың материалдары (жауап парақтары, сұрақ кітапшалары және т.б.) мектептерде үш оқу жылы бойы сақталатын болады.

 

2. Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттау мазмұнына қойылатын талаптары мен бағалау өлшемдері

 

«Ана тілі мен әдебиеті» (оқыту тілі), «Алгебра және анализ бастамалары»  және «Қазақстан тарихы» пәндері бойынша мемлекеттік бітіру емтихандарына емтихан материалдары облыстық білім басқармаларымен әзірленеді.

Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының жанында құрылған жалпы білім беру мектептерінің пән мұғалімдерінің жұмыс тобымен берілген пәндер бойынша бітірушілерді қорытынды аттестаттауды бағалау өлшемдері бойынша әдістемелік ұсыныстар әзірленген.

Ана тілі мен әдебиетінен (оқыту тілі)мемлекеттік емтихан бес тақырыптан тұратын  эссе түрінде беріледі: екеуі – әдеби эссе, үшеуі еркін тақырып.

Ұсынылған тақырыптардың тек біреуін ғана таңдау қажет, ал одан кейін кем дегенде 250 сөзден тұратын эссе жазу қажет. Егер эссе 200-ден  аз сөзді қамтыса (есептеуге барлық сөздер, оның ішінде қызметтік сөздер де қосылады), онда осындай жұмыс орындалмаған болып саналады және 0 ұпаймен бағаланады.

Эссенің бірінші немесе екінші тақырыбы таңдалған жағдайда авторлық ұстанымға сүйенуге және өзіндік көзқарасты тұжырымдау ұсынылады. Тезистерін әдеби туындыларға сүйене отырып, дәйектеу қажет.

Эссенің үшінші, немесе төртінші, немесе бесінші тақырыбын таңдаған жағдайда өз ұстанымын көркем туындылардың мазмұнына да, сондай-ақ өз өмірлік тәжірибеге де (жеке әсерлерге, жеке ойларға, білімдерге және т.б.) сүйенумен дәйектеуге болады.

Сондай-ақ, оқушылар үшін қысқаша нұсқаулар қоса тіркеледі.

Емтихан жұмысының құрылымы және мазмұны.

Жинақтың екі алғашқы тақырыбы «Әдебиет» курсының шеңберінде оқытылған көркем туындыларды талдаумен байланысты. Олар емтихан материалында екі әдеби дәуірлердің туындылары болатындай таңдалған: ХІХ ғ. және ХХ ғ. әдебиеті. Сонымен бірге көркем туындылардың әдеби түрлері және жанрлары алуан түрлі келтірілген.

Мектеп бітіруші поэзиямен байланысты эссе тақырыптарын кем дегенде екі өлеңнен  мысал келтіре отырып ашуы тиіс. Кіші эпикалық нысанды туындылармен байланысты эссе тақырыптары бір-екі туындының мысалында ашылады (олардың саны бітірушінің өзінің қалауына қарай ұлғайтылуы мүмкін).

Үш соңғы тақырып еркін тақырыптар болып табылады, олар философиялық немесе адамгершілік мәселесі бойынша эссе жазуды болжайды. Тақырыптардың біріне пікір-эссе жазған кезде мектеп бітіруші көркем туындылардың мазмұнына да, өзіндік өмірлік тәжірибеге де (жеке сезімдер, тақырыпқа меншікті ойлар және т.б.) сүйенумен дәйектер келтіруі мүмкін.

Отандық мәдениет өкілдерінің бірінің пікірін білдіретін дәйексөз түрінде тұжырымдалған эссе тақырыптары еркін пайымдауды негіздейді, ол пікірдің әділдігін растайтын дәйектерді де, сондай-ақ, басқа көзқарастың болу мүмкіндігін дәлелдейтін қарама-қарсы дәйектерді  де қамтуы мүмкін.

Ұсынылған эссе тақырыптарының тек біреуін таңдау қажет, содан кейін 200-250 сөз көлемінде таңдап алған тақырыпқа эссе жазу керек. Егер эссе 200 сөзден аз болса (барлық сөздер саналады, оның ішінде қызметтік сөздер де саналады) онда мұндай жұмыс орындалмаған болып саналады және бағаланбайды.

Эссенің композизиясын мұқият ойластыру қажет.

Эссені анық және түсінікті етіп, сөйлеу тілі нормаларын сақтай отырып жазу қажет.

Емтиханға қатысушылар орфографиялық және түсіндірме сөздіктерді қолдануға рұқсат етіледі.

Емтихан жұмысының ұзақтығы.

Ана тілі мен әдебиетінен емтихан жұмысын орындауға 3 астрономиялық сағат беріледі. Оқу пәндері бойынша емтихан жұмысын орындаудың ұзақтығына дайындау шараларына бөлінген уақыт енбейді (оқушыларға нұсқауберу, емтихан материалдарын тарату, емтихан жұмыстарын толтыру).

Мектеп бітірушілерге орфографиялық және түсіндірме сөздіктерді пайдалануға рұқсат беріледі.

Ана тілінен емтихан нәтижелерін бағалау (жазбаша нысан).

Емтихан жұмысын бағалау үшін тапсырмалардың белгілі бір типіне сәйкес келетін бағалау өлшемдерінің кешені пайдаланылады: әдебиет тақырыбына эссе жазу, еркін тақырыпқа эссе жазу.

Эссені тексерген кезде мынадай дағдылардың қалыптасу деңгейі бағаланады:

- мәтінді ұсынылған тақырыпқа сәйкес жазу;

- эссенің тезистік-дәлелді бөлігін  өзіндік пікірін келтіре отырып, ойын логикалық баяндауы;

- дәйектелген пікірді келтіре отырып, сенімді дәйектерді таңдау; қойылған мәселелерге автордың қатысын анықтау, өз ұстанымын басқа көзқараспен салыстыру;

- эссенің түріне, жанрына және тақырыбына сәйкес тілдік құралдарды таңдауды жүзеге асыру; мәтінді қазақ әдеби тілінің нормаларына сәйкес ресімдеу.

Ана  тілінен емтихан жұмыстарын бағалауға келесі талаптар ұсынылады:

- емтихан жұмысы аталған өлшемдер бойынша бастапқы ұпайларды қосу және оларды бағалаудың бесбалдық жүйесіне ауыстыру жолымен бағаланады;

- әдеби тақырыпқа жазылған эссе және еркін тақырыпқа жазылған эссе төменде келтірілген кестеде көрсетілген өлшемдер бойынша бағаланады.

Емтихан жұмысының  нәтижесін шығаратын  ұпайлар төмендегі ережелерге негізделіп анықталады:

- егер екі емтихан алушының   қойған ұпайлары сәйкес келсе, онда бұл ұпайлар қорытынды ұпайлар болып табылады;

- егер екі емтихан алушының  қойған ұпайларында болмашы айырмашылық анықталса, онда қорытынды ұпайларсандарды дөңгелектеу ережелеріне сәйкес дөңгелектеумен екі емтихан алушының орташа арифметикалық балдары ретінде анықталады;

- егер екі емтихан алушы қойған балдарда маңызды айырмашылық анықталса, онда қосымша (үшінші) тексеру тағайындалады.

Екі емтихан алушы қойған ұпайлардағы маңызды айымарышылық 8 және одан көп ұпайлардағы айырмашылық болып табылады.

Әдеби тақырыпқа эссе өлшемдер бойынша бағаланады.

 

Нысан	Бағалау аспектілері	Ұпайлар	Ең жоғары бастапқы ұпай
эссе	мазмұны	8	18
	сауаттылығы	10

 

Эссе бағаланатын өлшемдердің арасында бірінші өлшем (эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі) негізгі болып табылады. Егер бірінші өлшем бойынша эссе 0 ұпайға бағаланса, онда тапсырма орындалмаған болып саналады және басқа өлшемдер бойынша бағаланбайды.

Әдеби тақырыпқа жазылған эссені мазмұнын бағалау өлшемдері

 

Бағалау өлшемі	ҰпайларБалдар
Эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашады, өз көзқарасын тұжырымдайды, өз тезистерін сенімді дәлелдейді	3
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашады, өз көзқарасын тұжырымдайды, бірақ тезистер жеткіліксіз сенімді негіздемейді	2
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын үстірт ашады және/немесе өз тезистерін негіздемейді	1
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбын ашпайды	0
Емтихан тапсырушының эссе тақырыбы бойынша өз пікірін дәйектеуі
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді, және осы пікірді растау үшін кем дегенде екі дәйек келтірді	3
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді және осы пікірді растау үшін тек бір ғана дәйек келтіреді	2
Емтихан тапсырушы эссе тақырыбына сәйкес келетін мәселе бойынша өз пікірін білдірді, бірақ дәйектер келтірген жоқ, немесе емтихан тапсырушының пікірі жұмыста көрсетілген жоқ, немесе емтихан тапсырушы өз пікірін эссе тақырыбына сәйкес келмейтін мәселе бойынша білдірді	1
Эссенің композициялық тұтастығы және логикалық жүйелілігі
Эссе композияциялық тұтастығымен сипатталады, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды, дәлелденбеген қайталаулар және логикалық жүйеліліктің бұзылулары жоқ	2
Эссенің бөліктері бір - бірімен логикалық байланысты, бірақ композициялық тұтастықтың бұзылуы орын алған: ой қайталанады, және/немесе баяндау жүйелілігі бұзылған (оның ішінде пікірдің ішкі ой бөліктерінде), және/немесе эссе тақырыбынан ауытқу бар	1
Эсседе композициялық ой бақыланбайды, және/немесе баяндау жүйелілігінде өрескел қателер жіберілген, және/немесе эссенің бөліктерінің арасында және бөліктерінің ішінде байланыс жоқ	0
Еркін тақырыпқа жазылған әдеби эссе үшін ұпайлардың ең жоғары саны	8

 

Еркін тақырыпқа жазылған эссені бағалаудың өлшемдерін келтірейік

 

Еркін тақырыпқа жазылған эссенің мазмұнын бағалау өлшемдері

 

Бағалау өлшемі	Ұпай
Эссе тақырыбын ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі
Мәтін толық жазылғанымен, бірақ тақырыпқа сай негізделмеген  (яғни ұсынылған тезиспен тікелей байланысты емес)	3
Мәтін толық жазылғанымен, өзіндік пікірі  мәтінде негізделмеген.	0
Эссенің композициялық тұтастығы және логикалық берілуі.
Эссе композияциялық тұтастығымен сипатталады, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды, дәлелденбеген қайталаулар мен логикалық жүйелілігінің бұзылулары жоқ	3
Эссенің бөліктері бір-бірімен логикалық байланысты, бірақ композициялық тұтастықтың бұзылуы орын алған: ой қайталанады,   және/немесе баяндау жүйелілігі бұзылған (оның ішінде пікірдің ішкі ой бөліктерінің ), және/немесе эссе тақырыбынан ауытқуы бар	2
Эсседе композициялық түпкі ой бақыланбайды, және/немесе жүйелі баяндауда өрескел қателіктер жіберілген, және/немесе эссенің бөліктері және ішкі бөліктердің ішінде байланыстың болмауы	0
Еркін тақырыпқа жазылған эссе үшін қойылатын  ұпайлардың өлшемдер бойынша ең жоғары саны	8

 

Емтихан тапсырушының сауаттылығы және сөзінің нақты дәлдігі  өлшемдер бойынша бағаланады.

 

Сауаттылығы және сөзінің нақты дәлдігін бағалау өлшемдері

 

Емтихан тапсырушының сауаттылығын және сөздерінің нақты дәлдігін бағалау өлшемдері	Ұпай
Орфографиялық нормаларды сақтау
Орфографиялық қателер жоқ, немесе бір қате ғана жіберілді	2
Екі-үш қате жіберілді	1
Төрт және одан көп қате жіберілді	0
Пунктуациялық нормаларды сақтау
Пунктуациялық қателер жоқ  немесе екі қате ғана жіберілді	2
Үш-төрт қате жіберілді	1
Бес және одан көп қате жіберілді	0
Грамматикалық нормаларды сақтау
Грамматикалық қателер жоқнемесе бір қате жіберілді	2
Екі қате жіберілді	1
Үш және одан көп қате жіберілді	0
Сөйлеу нормаларын сақтау
Сөйлеу қателері жоқнемесе екі қате ғана жіберілді	2
Үш-төрт қате жіберілді	1
Бес және одан көп қате жіберілді	0
Жазбаша сөйлеудің нақты дәлдігі
Материалды баяндауда ,сондай-ақ, терминдерді түсінуде және қолдануда қателер жоқ	2
Материалды баяндауда немесе терминдерді қолдануда бір қате жіберілді	1
Материалды баяндауда немесе терминдерді қолдануда екі және одан көп қателер жіберілді	0
Эссе немесе баяндама бойынша өлшемдер бойынша ұпайлардың ең жоғары саны	10 10

 

Бес ұпайлық шкала бойынша емтихан жұмысын орындау үшін бастапқы балды қайта санау шкаласын келтірейік

 

Бес ұпайлық шкала бойынша емтихан жұмысын орындау үшін бастапқы ұпайды қайта санау шкаласы

 

Бағалудың бес ұпайлық жүйесі бойынша бағалау	«2»	«3»	«4»	«5»
Бастапқы ұпай	0–4	5–10	11–14	15–18

 

Ана тілінен емтихан материалдарының үлгілері ұсынылады (жазбаша нысан):

1. Бай-сұлтандардың образдары М.Әуезовтің «Абай жолы» романының атауымен қандай өзара қатынаста болады?

2. Мағжан Жұмабаев өлеңдеріндегі махаббат лирикасы.

3. Мен қазақ қыздарына қайран қалам (Ғ. Мүсіреповтің «Ұлпан» романы бойынша)

4. Туыстарға көңіл бөлу маңыздылығы жөнінде толғану.

5. Өзіндік дарынға қалай қарау қажет?

 

«Алгебра және анализ бастамалары» пәні

 

Кез келген жазбаша емтиханды өткізу барысында басты назар оқыту бағытына, емтихан тапсырмаларының мазмұнына, жазбаша жұмысты рәсімдеу және бағалауға аударылуы керек.

Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан тапсырмаларының мазмұны туралы

І. Жалпы білім беретін мектептердің 10-11-сыныптарында оқыту бағыттар бойынша жүргізіледі, сонымен қатар жекелеген мектептерде (сыныптарда) математика пәні тереңдетіліп оқытылады. Сондықтан емтихан тапсырмалары оқыту бағыттарына (қоғамдық-гуманитарлық бағыт, жаратылыстану-математика бағыты, математиканы тереңдетіп оқыту) сәйкес құрастырылуы тиіс.

ІІ. Емтихан тапсырмаларының мазмұны оқыту бағытына сәйкес  «Алгебра және анализ бастамалары» пәні оқу бағдарламасының барлық тарауларын қамтуы тиіс.

 

«Алгебра және анализ бастамалары» пәні оқу бағдарламасының тараулары

 

Қоғамдық-гуманитарлық бағыт	Жаратылыстану-математика бағыты	Математиканы тереңдетіп оқыту
10-сынып
Функция, оның қасиеттері және графигі	Функция, оның қасиеттері және графигі	Функция, оның қасиеттері және графигі
Тригонометриялық функциялар	Тригонометриялық функциялар	Тригонометриялық функциялар
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер	Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер	Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер
Туынды	Туынды	Туынды
Туындыны қолдану	Туындыны қолдану	Туындыны қолдану
11-сынып
Алғашқы функция және  интеграл	Алғашқы функция және  интеграл	Алғашқы функция және  интеграл
Дәреже және түбір. Дәрежелік функция	Дәреже және түбір. Дәрежелік функция	Дәреже және түбір. Дәрежелік функция
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар	Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар	Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер	Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер	Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
	Теңдеулер және теңсіздіктер, теңдеулер мен теңсіздіктер жүйелері	Теңдеулер және теңсіздіктер, теңдеулер мен теңсіздіктер жүйелері

 

ІІІ. Емтихан жұмыстарының тапсырмалары  есептеулер, өрнектерді тепе-тең түрлендіру, теңдеулер мен олардың жүйелері, теңсіздіктер мен олардың жүйелері, функция және оның графигі, мәтінді есептер бөлімдері бойынша дайындау және тапсырмаларды А, В, С, деңгейлеріне бөлу ұсынылады:

-            А деңгейінің тапсырмаларын орындау үшін оқушыларда күрделі емес есептеулер мен түрлендірулерді, теңдеулер мен теңсіздіктерді шешудің стандарт тәсілдерін меңгеру бойынша базалық білімдері мен дағдылары болуы тиіс;

-            В деңгейі – күрделілігі орташа деңгейдегі тапсырмалар;  

-            С деңгейі тапсырмаларын орындау үшін оқушыларда оқу бағдарламасымен бекітілген көлемде терең теориялық білімі болуы тиіс.

Оқыту бағытын ескере отырып, бақылау жұмысындағы емтихан тапсырмаларын дайындауда төмендегідей тапсырмалар саны мен деңгейлерін ұсынамыз:

 1) қоғамдық-гуманитарлық бағыты үшін үш тапсырма - А деңгейі, екі тапсырма - В деңгейі, барлығы 5 тапсырма (3А + 2В);

2) жаратылыстану-математика бағыты үшін үш тапсырма - А деңгейі, екі тапсырма - В деңгейі, бір тапсырма - С деңгейі, барлығы 6 тапсырма                        (3А + 2В + С);

3) математика пәнін тереңдетіп оқытатын мектептер (сыныптар) үшін әр деңгейден екі тапсырмадан, барлығы 6 тапсырма (2А + 2В + 2С).

Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан жұмысын бағалау

Математика пәнінен бағаны қою кезінде маңызды және маңызды емес қателерді атауға болады.

Қате түрлері

 

Маңызды	Маңызды емес
Оқушылардың формулаларды, ережелерді, негізгі қаиеттерді, теоремаларды білмейтінін және қолдана алмайтынын көрсететін қателер	Анықтамаларды, теоремаларды, теориялық материалды беруде   дәлділіктің болмауы
Оқулықта қарастырылған есептерді шығару тәсілдерін білмеуі	Графиктерді салуда дәлділіктің болмауы
Функция графиктерін салу мен оқуды білмеуі	Тиімсіз шешімді қолдануы
Есептеуде жіберілген қателер	Түсініктеменің, шешуді негіздемеуінің жеткіліксіз болуы немесе болмауы
Логикалық қателер	Жазуларда, сызбалар мен графиктерді салуда ұқыптылықтың болмауы.
Түбірдің жоғалуы немесе жауабында бөгде түбірдің болуы	Жауапта қысқартылатын бөлшектің, бөлімінде иррационал өрнектің жазылуы

 

Емтихан жұмысын бағалау кезінде маңызды және маңызды емес қателердің сипаттамасына көңіл бөлінуі керек. Маңызды және маңызды емес қателерді ажырата білу өте маңызды. Көрнекті емес жағдайларды міндетті түрді негіздеу қажет. Мысалы, теңдеудің екі жағын квадраттауды түсіндіру, квадрат теңдеудің жалпы формулаларын, тригонометрия формулаларын және т.б. жазу қажет емес. Бірақ бөгде түбірдің болуын, түбірлердің болмауын, жазық фигураның ауданын және дененің көлемін табуды суретте қосымша сызықтарды  жүргізуді және т.б. міндетті түрде негіздеп көрсету қажет.

 Алгебра және анализ бастамалары бойынша емтихан жұмысын бағалауға келесі ұсыныстарды береміз.

 

Жазба емтихан жұмысын бағалау

 

«5»	«4»	«3»	«2»
Жұмыс толығымен орындалған: 5 (ҚГБ), 6(ЖМБ, тереңдетіп оқыту) тапсырмалар	Жұмыста  4 (ҚГБ), 4 немесе 6 (ЖМБ, тереңдетіп оқыту) тапсырма дұрыс орындалған	Жұмыста 3 тапсырма дұрыс орындалған	Тапсырмалардың жарысынан көбі орындалмаған
Жұмыста математикалық қателер жоқ	Бір қате немесе түрлендірулер мен есептеулерде, суреттер мен графиктерде екі-үш кемшіліктер жіберілген	Екі-үш қате немесе түрлендірулер мен есептеулерде, суреттер мен графиктерде үш-төрт кемшіліктер жіберілген, бірақ оқушы міндетті білім мен білікті меңгерген	Оқушының міндетті білім мен білікті меңгермеген  көрсететін үштен артық қате жіберілген
	Материалды беруде кейбір дәлелсіздіктер жіберілген.	Материалды беруде логикалық тұрғыдан қателер жіберілген, материал толығымен ашылмаған.	Материалды беруде логика сақталмаған

 

Алгебра және анализ бастамаларының жазба жұмысын рәсімдеу

Математика пәнінен емтихан жұмысын ресімдеу барысында клесі талаптар орындалуы тиіс: 

- есептің шығарылуының дұрыстығы;

- есептің шығарылуының негізделуі;

- есептің шығарылуының толықтығы;

- есептің шығарылуының тиімділігі;

- емле ережесінің сақталуы.

 

 «Қазақстан тарихы» пәні

Қазақстан тарихы пәніненауызша емтихан билеттер арқылы жүргізіледі. Билет саны – 25. Әр билет 3 сұрақтан тұрады,  оның ішінде 2 сұрақ Ежелгі Қазақстан тарихынан бастап бүгінгі күнге дейінгі негізгі тарихи оқиғалар мен кезеңдердің теориялық материалдарынан тұрады.

Емтихан билеттерінің құрылымы мен мазмұнын қарастырамыз:

1-сұрақежелгі және орта ғасырдағы Қазақстан тарихы материалдарын;

2-сұрақжаңа және қазіргі замандағы Қазақстан тарихы курсын;

3-сұрақ  практикалық сипаттағы тапсырмаларды (тарихи карталар, термин сөздер, хронологиялық тізбек, тұлғатану, суреттер т.б. жұмыстар) қамтиды.

 

Емтихан билеттерінің құрылымы мен мазмұны

 

	Сұрақтар-дың жалпы саны	1 сұрақтың ең жоғарғыбалы	Тапсырма түрі
1 сұрақ Ежелгі немесе ортағасырлардағы Қазақстан тарихы бойынша	1	10	ауызша
2 сұрақ Жаңа немесе қазіргі замандағы Қазақстан тарихы бойынша	1	10	ауызша
3 сұрақ. Практикалық сипаттағы тапсырма беріледі.	1	10	ауызша, жазбаша
Барлығы	3	30

 

Әрқайсысы ең жоғары 10 ұпаймен бағаланатын 1 және 2 сұрақтарды бағалауға қойылатын талаптар:

–       Базалық деңгейдегі жауапқа  1-6 ұпай.

–       Жоғары деңгейдегі жауапқа  7-10 ұпай.

Базалық деңгей:

-  Қазақстан тарихындағы негізгі  фактілерді, құбылыстар мен процестерді әлемдік тарихтың құрамдас бөлігі ретінде қарастыра білуі, тарихи оқиғаларды уақыт шеңберімен баяндай алуы.

Жоғары деңгей:

- тарихи білімдерін теориялық, фактологиялық, хронологиялық, картографиялық қосымша деректер арқылы және тарихи тұлғаның қоғамдық саяси қызметі мен ұлт тарихында алатын орнын салыстырмалы талдауы негізінде себеп-салдарлық байланыстарды анықтау, жағдаяттарды талдау;

- жинақтау, бағалау негізінде ой қорытынды жасау.

         Тарихи карталармен; тірек-сызбалармен; хронологиялық тізбектермен; тарихи тұлғаларға мінездеме беру; иллюстративтік материалдарды талдау жұмыстарын жүргізу кезінде билеттің 3-ші сұрағын ең жоғары 10 ұпаймен бағалауға қойылатын мынадай талаптар ұсынылады.

         Осыған сәйкес бағалау өлшемшарттары:

-       Қазақстан тарихындағы негізгі  фактілерді, құбылыстар мен үдерістерді тарихи карта арқылы сипаттау;

-       тарихи фактілерді, құбылыстар мен үдерістерді тірек-сызбаларға түсіру, хронологиялық тізбегін анықтау;

-       тарихи тұлғаның қоғамдың саяси қызметі мен ұлт тарихында алатын орын бағамдау;

-       иллюстративті материалдар арқылы оқиға желісін баяндау.

 

Бағалау өлшемдері

 

№	Өлшемдері	Ұпай
1	Жалпы білім деңгейі	1
2	Нақты проблеманы білу және тарихи дереккөздерін пайдалану	5
3	Логикалық жане талдамалық ойлау, құрастыруы және баядау стилі	2
4	Тарихи материалды ашу жөніндегі дағдылар	1
5	Сындарлы қорытынды жасау және ой қорыту қабілеті	1

 

Ескерту: Билеттің әрбір 3 сұрағына жауап 10 (он) балмен бағаланады. Жалпы алғанда, 3 сұрақтың ең жоғары жиынтық балы 30 ұпайдықұрайды.

Сұрақтарға жауап беру барысында жинақтаған ұпайды бес баллдық бағалау  жүйесіне ауыстыру өлшемі.

 

Есептеу шкаласы

 

Бес ұпаймен бағалау өлшемі	«2»	«3»	«4»	«5»
Жалпы ұпай	0-4	5–16	17–24	25–30

 

Емтихан жұмысының ұзақтығы сыныптағы оқушы санына (параллелдердегі) байланысты. Мектеп бітірушіге емтихан билетін алғаннан кейін 20 минут уақыт дайындыққа беріледі.

Емтиханда заманауи техникалық құралдар мен құрылғыларды қолдануға тыйым салынады. Барлық қосымша қажетті материалдарды (карталар, сызбалар, кестелер және т.б.) мұғалім дайындайды.

Сол себепті, аталған әдістемелік ұсынымдамада «Ана тілі мен әдебиеті», «Алгебра және анализ бастамалары», «Қазақстан тарихы» пәндері бойынша емтихан материалдарының сұрақтары бойынша түсініктеме беріледі.

 

 

Қорытынды

 

 

 

1-қосымша

 

Тестілеу балдарын жалпы орта білім аттестатының бағасына

алмастыру шкаласы

 

№ п/п	Пән	2 (қанағат-сыз)	3 (қанағат-қ)	4 (жақсы)	5 (өте жақсы)
1	Орыс, өзбек, ұйғыр, тәжік тілдеріндегі мектептердегі қазақ тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
2	Қазақ тіліндегі мектептердегі орыс тілі	0-12	13-36	37-48	49-60
3	Геометрия	0-12	13-36	37-48	49-60
4	Физика	0-12	13-36	37-48	49-60
5	Химия	0-12	13-36	37-48	49-60
6	Биология	0-12	13-36	37-48	49-60
7	География	0-12	13-36	37-48	49-60
8	Дүниежүзі тарихы	0-12	13-36	37-48	49-60
9	Орыс әдебиеті	0-12	13-36	37-48	49-60
10	Қазақ әдебиеті	0-12	13-36	37-48	49-60
11	Ағылшын тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
12	Француз тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
13	Неміс тілі	0-8	9-24	25-32	33-40
14	Информатика	0-6	7-13	14-20	21-27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Мазмұны
Кіріспе…………….…………….…………….…………….…………….......	5
1 Мектеп бітірушілердің қорытынды атесттауын ұйымдастыру............... 2 Мектеп бітірушілердің қорытынды аттестаттаудың мазмұнына қойылатын талаптар, бағалау өлшемдері.....................................................   Қорытынды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕКТЕПБІТІРУШІЛЕРДІҢҚОРЫТЫНДЫАТТЕСТАТТАУЫНҰЙЫМДАСТЫРУЖӘНЕДАЙЫНДЫҒЫ ТУРАЛЫӘДІСТЕМЕЛІКҰСЫНЫМДАМА

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Басуға 20.12.2016 ж. қол қойылды. Пішімі 60×84 1/16.

Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс.

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 27,9.

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК

010000, Астанақ., Орынбор көшесі4, «Алтын Орда»БО, 16-қабат

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Министерство образования и науки Республики Казахстан

Национальная академия образования им. И. Алтынсарина

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО  ОРГАНИЗАЦИИ И ПОДГОТОВКЕ К ИТОГОВОЙ АТТЕСТАЦИИ ВЫПУСКНИКОВ ШКОЛ

 

 

Методические рекомендации

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана

2016

 

 

Рекомендовано к изданию ученым советом Национальной академии образования им. И. Алтынсарина (протокол № 11 от 20 декабря 2016 года)

 

 

Методические рекомендации по организации и подготовке к итоговой аттестации выпускников школ.– Астана: НАО имени И. Алтынсарина, 2016. – 47 с.

 

 

В настоящем пособии даны методические рекомендации по итоговой аттестации выпускников общеобразовательной школы в условиях разделения итоговой аттестации в организациях среднего образования и поступления в высшие учебные заведения.

  Методические рекомендации адресованы руководителям и методистам областных (районных) методических кабинетов, руководителям организаций системы образования, учителям, обучающимся и родителям.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2016

 

 

Введение

 

В рамках интеграции Казахстана в мировое образовательное пространство, развития конкурентоспособности отечественного образования необходимо кардинальное обновление школьного образования, ориентированного на переход от концепции «образование на всю жизнь» к пониманию необходимости «обучения в течение всей жизни»[1].

Обновление содержания образования – это пересмотр структуры и содержания программ, методов обучения. Результатами внедрения должно стать создание образовательной среды, благоприятной для развития личности.

Обновление содержания образования позволит повысить не только качество образования в стране, но и обеспечит вхождение Казахстана в число 30-ти наиболее конкурентоспособных стран мира, и в этом заключается национальный аспект процесса обновления содержания образования.

Новый стандарт основан на компетентностном подходе: от ожидаемых результатов, а не от определенного объема материала, подлежащего обязательному усвоению, как это было в традиционной школе.

Прежде всего, это означает изменение восприятия ученика, переход от авторитарности в преподавании, который, к сожалению, пока превалирует в современной школе, к сотрудничеству. Цели обучения становятся общими для ученика и учителя.

В рамках обновления содержания образования меняется и формат итоговой аттестации. Государственный выпускной экзамен –  одна из форм итоговой аттестации обучающихся в организациях среднего образования, являющаяся необходимым условием для получения ими документа государственного образца, свидетельствующего об окончании курса среднего образования. Экзамен будет проводиться в школах.

Единое национальное тестирование – одна из форм отборочных экзаменов для поступления в высшие учебные заведения. Тестирование будет проводиться на базе вузов.

            Экзаменационные материалы основываются на действующих учебных программах для 10-11 классов общественно-гуманитарного и естественно-математического направлений, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 с изменениями и дополнениями согласно приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 июня 2015 года № 393. Формирование базы тестовых заданий для выпускного экзамена и ЕНТ будет осуществляться по материалам учебников, утвержденных приказами Министра образования и науки РК в 2016 году (от 8 января 2016 года № 13; от 6 апреля 2016 года № 251).

 

1.     Организация итоговой аттестациивыпускниковшкол

 

Государственной программой развития образования и науки Республики Казахстан на 2016-2019 годы определено, что «в целях совершенствования действующего формата ЕНТ будут предусмотрены разделение процедуры ЕНТ на итоговую аттестацию в школе и вступительные экзамены в вуз, а также расширение использования тестов, ориентированных на определение способностей к дальнейшему обучению, уровня логического мышления, владение английским языком, а также базовых компетенций (функциональная грамотность).

Таким образом, с 2016-2017 учебного года  для выпускников школ вводится новый формат Единого национального тестирования (далее – ЕНТ), является вступительным экзаменом в высшие учебные заведения.

Итоговая аттестация – это государственные выпускные экзамены для обучающихся 11(12) классов, проводимые в организациях среднего образования.

Закон Республики Казахстан «Об образовании» определяет итоговую аттестацию обучающихся следующим образом: это «процедура, проводимая с целью определения степени освоения ими объема учебных дисциплин, предусмотренных государственным общеобязательным стандартом соответствующего уровня образования».

Согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования (16.11.2016 г.) (далее – Типовые правила)обучающиеся 11(12) класса, освоившиеобщеобразовательные учебные программыобщего среднего образования, сдаютитоговую аттестацию в виде пятиэкзаменов,один из которых –по выбору.

Итоговая аттестация для обучающихся 11(12) класса проводится в следующих формах:

1) письменногоэкзамена по родному языку и литературе (язык обучения) в форме эссе;

2) письменногоэкзамена по алгебреи началам анализа;

3) устногоэкзамена поисторииКазахстана;

4) тестированияпо казахскому языку в школах с русским, узбекским, уйгурскимитаджикским языками обучения и тестированияпо русскому языку в школах с казахским языком обучения;

5) тестирования по предметам по выбору(физика, химия, биология, география, геометрия, всемирная история, литература, иностранный язык (английский, французский, немецкий), информатика).

Формы проведения экзаменов

Письменный экзамен по родному языку и литературе(язык обучения школы) проводится в форме эссе. На экзамен отводится 3 астрономических часа.

На выбор выпускников будут предложены 5 тем; конверты с темами эссе вскрываются за 15 минут до начала экзамена;  объем эссе – 200-250 слов.Темы для эссе будут определяться Министерством образования и науки РК.

Эссе – прозаическое сочинение небольшого объема и свободной композиции, выражающее индивидуальные впечатления и соображения по конкретному поводу или вопросу и заведомо не претендующее на определяющую или исчерпывающую трактовку предмета. В эссе не может быть анализа широкого круга проблем. Оно предполагает новое, субъективно окрашенное слово о чем-либо, такое произведение может иметь философский, историко-биографический, публицистический, литературно-критический, научно-популярный или чисто беллетристический характер.Цель эссе состоит в развитии таких навыков, как самостоятельное творческое мышление и письменное изложение собственных мыслей. В содержании эссе оцениваются в первую очередь умение четко и грамотно формулировать мысли, структурировать информацию, использовать основные понятия, выделять причинно-следственные связи, иллюстрировать опыт соответствующими примерами, аргументировать свои выводы.

Структура эссе определяется предъявляемыми к нему требованиями:

-     мысли автора эссе по проблеме излагаются в форме кратких тезисов;

-     мысль должна быть подкреплена доказательствами, поэтому за тезисом следуют аргументы.

Аргументы – это факты, явления общественной жизни, события, жизненные ситуации и жизненный  опыт, научные доказательства, ссылки на мнение ученых и др. Предпочтительнее приводить два аргумента в пользу каждого тезиса, так как  один аргумент кажется неубедительным, три аргумента могут «перегрузить» изложение, выполненное в жанре, ориентированном на краткость и образность.

Таким образом, эссе приобретает кольцевую структуру (количество тезисов и аргументов зависит от темы, избранного плана, логики развития мысли):

-     вступление

-     тезис, аргументы

-     тезис, аргументы

-     тезис, аргументы

-     заключение.

При этом вступление и заключение должны фокусировать внимание на проблеме (во вступлении она ставится, в заключении  резюмируется мнение автора). Очень важно, чтобы обучающиеся осознали, что языку эссе присущи эмоциональность, экспрессивность, художественность. В то же время необходимо избегать употребления в эссе сленга, шаблонных фраз, сокращения слов. Язык, употребляемый при написании эссе, должен восприниматься серьезно.

Из формальных правил написания эссе выделяют только одно – наличие заголовка. Внутренняя структура эссе может быть произвольной. Поскольку это малая форма письменной работы, то не требуется обязательного повторения выводов в конце, они могут быть включены в основной текст или в заголовок. Аргументация может предшествовать формулировке проблемы. Формулировка проблемы может совпадать с окончательным выводом.

Следует выделить наиболее типичные ошибки при написании эссе:

-     утомительные предисловия;

-     недостаточное количество деталей;

-     перечисление утверждений без иллюстрации их примерами; 

-     многословие, т.е. эссе ограничено определенным количеством слов;  

-     длинные фразы, которые не доказывают правоту автора,  короткие предложения при этом  часто производят больший эффект. Эффективно, когда в эссе длинные фразы чередуются с короткими;

-     использованиенаучных терминов, слов из энциклопедий, которое перегружает эссе и отвлекает внимание читателя, приуменьшая его значение.

Письменный экзамен по алгебре и началам анализа состоит из 5 заданий.

Задания направлены на выявление степени усвоения теоретического материала, понятий и приемов, умения решать задачи, уровня функциональной грамотности. На экзамен отводится 5 астрономических часов.

Эссе в 11(12) классе оценивается двумя оценками, письменная экзаменационная работа по алгебре и началам анализа – одной.

Устный экзамен по истории Казахстана проводится по экзаменационным билетам. Количество составляемых билетов – 25; вкаждом билете будет 3 вопроса, из них два вопроса по теории материала по всем основным разделам и темам курса истории Казахстана с древности до нашего времени, третий вопрос – задание творческого характера (работа с исторической картой,  терминологией, характеристика исторической личности.

На устном экзамене для подготовки ответа обучающемуся предоставляется не менее 20 минут. Если обучающийся не ответил на вопросы по билету, Комиссия разрешает ему взять второй билет (оценка в данном случае снижается на 1 балл).

На тестирование по казахскому языку в школах с неказахским  языком обучения или тестирование по русскому языку в школах с нерусским языком отводится 80 минут. Тест состоит из 40 вопросов, разделенных на три блока:

-     лексико-грамматический блок – 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа;

-     блок «Аудирование» – 10 тестовых заданий, который включает 2 текста по 200-250 слов и имеет несколько правильных ответов;

-     блок «Чтение», состоящий из 10 тестовых заданий, в которых 2 текста, по 200-250слов.

Выпускник может максимально набрать 60 баллов: за 20 тестовых заданий с выбором одного правильного ответа 20 баллов, 20 заданий  с двумя и более правильными ответами  максимально оцениваются  в 40 баллов.

Тестирование по предметам на выбор. На выбор выпускника предлагаются следующие предметы:Физика, Химия, Биология, География, Геометрия, Всемирная история, Литература, Иностранный язык (английский, французский, немецкий), Информатика.

Тестирование по предметам по выбору (кроме предметов «Иностранный язык» и «Информатика») содержит 40 тестовых заданий, которые будут максимально оценены в 60 баллов, так как  двадцать тестовых заданий будут  с выбором одного правильного ответа (это 20 баллов) и  двадцать заданий – с двумя и более правильными ответами, которые будут максимально оценены  в 40 баллов.На тестирование по предметам на выбор Биология, География, Всемирная история отводится 80 минут. На тестирование по предметам на выбор  Физика, Химия, Геометрия отводится 3 академических часа (так как тестовые вопросы предполагают решение задач и построение чертежей).

Иностранный язык состоит из трех блоков:  лексико-грамматический (20 вопросов с одним возможным ответом), блок «Аудирование» (10 вопросов на основании двух текстов объемом 200-250 слов), блок «Чтение» (10 тестов заданий, 2 текста, 200-250 слов). На тестирование по иностранному языку отводится 80 минут.

По предмету «Информатика» экзамен будет состоять из тестирования и практических заданий. Этот предмет сдается по следующему принципу:

1.  20 тестовых заданий, в которых только один возможный правильный вариант ответа;

2.  10 практических заданий.

На экзамен по информатике отводится также 80 минут.

             Тестирование проводится в пределах учебных предметовс помощью тестовых заданий, разработанных Республиканским государственным казенным предприятием  «Национальный центр тестирования» (далее – НЦТ) в соответствии с ГОСО.НЦТ отвечает за проведение и оценку результатов, составляет базу заданий, доставляет данный материал в органы образования.

В случае несогласия с оценкой, выставленной за экзамен, обучающийся имеет возможность обратиться до 13 часов следующего дня после объявления экзаменационной оценки в Экзаменационную комиссию по итоговой аттестации обучающихся (далее – Комиссия), созданную при районных, городских отделах образования и областных управлениях образования.

Типовыми правилами предусмотрено освобождение обучающихся от итоговой аттестации в следующих случаях:

- по состоянию здоровья; 

- инвалиды І-II группы, инвалиды детства, дети-инвалиды;

- участники летнихучебно-тренировочных сборов, кандидаты в сборную команду Республики Казахстан для участия в международныхолимпиадах (соревнованиях).

Досрочная итоговая аттестация выпускников 11 (12) классов допускается в случае выезда обучающихся за границу для поступления на учебу либо на постоянное место жительства и проводится в форме итоговых экзаменов или государственных выпускных экзаменов не ранее, чем за 2 месяца до окончания учебного года.

Выпускникам 11 (12) классов, выезжавшим на учебу за рубеж по линии международного обмена школьниками и окончившим там образовательные учреждения, необходимо пройти итоговую аттестацию за 11-й класс в организациях образования Республики Казахстан. С учетом отметок по предметам, изучавшимся за рубежом, годовых и итоговых оценок, полученных в предыдущих классах в организациях образования, и после прохождения итоговой аттестации им выдается аттестат об общем среднем образовании.

Финалисты программ международного обмена школьников числятся в контингенте общеобразовательных школ, в которых они обучались до выезда по линии международного обмена школьников, на период их полного курса обучения.

Проверка письменных работ и подтверждение оценок претендентов по казахскому языку и литературе, русскому языку и литературе, уйгурскому/узбекскому/таджикскому языку, алгебре и началам анализа,  выставленных Комиссиями организаций образования, а также рассмотрение актов по проверке документов претендентов на знак «Алтын белгі» на соответствие требованиям Правил и Положения о знаке «Алтын белгі», представленных управлениями образования областей, городов Алматы и Астаны, республиканскими организациями образования, осуществляется Республиканской комиссией.

Для детей с особыми образовательными потребностямии (далее –ООП), обучающихся в специальных классов общеобразовательных школ вопрос о необходимости проведения итоговойаттестации в специальных коррекционных учрежденияхрешается районным, городским отделом образования или управлением образованияв соответствии с медицинским диагнозомобучающихся.

Экзаменационные материалы итоговой аттестации в специальных коррекционных учреждениях разрабатываются управлениями образования.

Для детей с ООП, которые проходят итоговую аттестацию, предоставляется дополнительное время при сдаче экзамена согласно решениюКомиссиипо итоговой аттестации обучающихсяв соответствии с рекомендациями школы.

Претенденты на знак «Алтын белгі» будут сдавать итоговую аттестацию в своих школах. Выпускникам 11 (12) класса, показавшим примерное поведение и имеющим годовые и итоговые оценки «5» по всем предметам в период учебы с 5 по 11 (12) классы ипрошедшим итоговую аттестацию по завершенииобщего среднего образования на оценку «5»,выдается аттестат об общем среднем образовании «Алтын белгі» в соответствии с формой, утвержденнойприказом №39, и знак «Алтын белгі».

До 30 марта 2017 года приказом Министерства образования и науки Республики Казахстан «О завершении 2016-2017 учебного года» будут установлены сроки итоговой аттестации.

Все материалы итоговой аттестации составляются и доставляются Национальным центром тестирования до управлений образования, далее управлениями образования до школ.

Оценивание письменных и устных экзаменов, а также листы ответов тестирования будут проверяться в школе Комиссией по предмету на основании предоставленных им кодов правильных ответов.
Материалы итоговой аттестации (листы ответов, книжка вопросник и т.д.) хранятся в школе в течение 3-х лет.

 

2. Требования к содержанию  итоговой аттестации выпускников школ, критерии оценивания

 

Экзаменационные материалы к государственным выпускным экзаменам по предметам «Родной язык и литература» (язык обучения), «Алгебра и начала анализа»  и «История Казахстана» разрабатываются Национальным центром тестирования МОН РК.

Государственный экзамен по родному языку и литературе(язык обучения) представлен в форме эссе, включающий пять тем разной проблематики, сгруппированных в соответствии  с определенной  структурой: две литературные темы, три темы являются свободными.

В случае выбора первой или второй темы эссерекомендуется опираться на авторскую позицию и формулировать свою точку зрения. Необходимо аргументировать свои тезисы, опираясь на литературные произведения.

В  случае  выбора  третьей  или   четвертой   или   пятой   темы   эссеможно аргументировать свою позицию с опорой как на содержание художественных произведений, так и на свой жизненный опыт (личные впечатления, собственные размышления, знания и др.).

Также прилагаются краткие инструкции для обучающихся.

Структура и содержание экзаменационной работы.

Две первые темы комплекта связаны с анализом художественных произведений,  изученных  в рамках  курса  «Литература».  Они  подобраны  таким  образом,  чтобы    в экзаменационном материале были представлены произведения двух литературных эпох: литературы XIX в. и XX в. При этом разнообразно представлены литературные роды и жанры художественных произведений.

Темы эссе, связанные с поэзией, должны раскрываться выпускником на примере не менее двух стихотворений. Темы эссе,  связанные  с произведениями  малой  эпической  формы,  раскрываются   на примере   одного-двух   произведений   (их   количество   может   быть   увеличено по усмотрению выпускника).

Три последние темы являются свободными, они предполагают написание эссе по философской или этико-нравственной проблематике. При написании эссе-рассуждения на одну из этих тем выпускником могут быть приведены аргументы с опорой как на содержание художественных произведений, так и на жизненный  опыт  обучающегося  (личные  впечатления,  собственные  размышления на тему и т.п.).

Темы эссе, сформулированные в форме цитаты, представляющей собой высказывание одного из представителей  культуры, нацеливают на свободное рассуждение, которое может содержать как аргументы, подтверждающие справедливость суждения, так и контраргументы, доказывающие право на существование иной точки зрения.

Необходимо выбрать только одну из предложенных тем эссе, а затем написать эссена эту тему в объеме 200-250 слов. Если в эссеменее 200 слов (в подсчет слов включаются все слова, в том числе служебные), то такая работа считается невыполненной и оценивается в 0 баллов.

Необходимо тщательно  продумать композицию эссе.

Эссенеобходимо писатьчетко и разборчиво, с соблюдением норм речи.

Участникам экзамена разрешается     пользоваться    орфографическими и толковыми словарями.

Продолжительность экзаменационной работы.

На выполнение экзаменационной работы по родному  языку и литературе отводится 3 астрономических  часа. В продолжительность выполнения экзаменационной работы по учебным предметам не включается время, выделенное на подготовительные мероприятия (инструктаж обучающихся, выдачу экзаменационных материалов, заполнение экзаменационных работ).

Оценивание результатов экзамена по русскому языку (письменная форма).

Для оценки экзаменационной работы используется комплекс критериев оценивания, соответствующий определенному типу заданий: эссена литературную тему, эссена свободную тему.

При    проверке  эссеоценивается уровень сформированности следующих умений:

-     создавать текст в соответствии с заданной темой;

-     логично излагать мысли, выстраивая тезисно-доказательную часть эссе- рассуждения;

-     подбирать убедительные аргументы, создавая аргументированное высказывание; выявлять отношение автора к поставленным проблемам,  сопоставлять свою позицию с другой точкой зрения;

-     осуществлять выбор языковых средств в соответствии с родом, жанром и темой эссе; оформлять текств соответствии с нормами литературного языка.

Рекомендованы   следующие   подходы    к оценке    экзаменационных    работ   по языку обучения:

-     экзаменационная  работа  оценивается  путем   сложения   баллов  по указанным критериям и их перевода в пятибалльную систему оценивания;

-     эссе на литературную тему, эссена свободную тему оцениваются по  критериям, указанным в представленной ниже таблице.

Результирующие  баллы  за экзаменационную  работу   определяются,   исходя  из следующих положений:

-     если баллы, выставленные двумя экзаменаторами, совпали, то эти баллы являются окончательными;

-     если установлено несущественное расхождение в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, то окончательные баллы определяются как среднее арифметическое баллов двух экзаменаторов с округлением в соответствии с правилами округления чисел;

-     если установлено существенное расхождение в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, то назначается дополнительная (третья) проверка.

Существенным расхождением в баллах, выставленных двумя экзаменаторами, является расхождение в 8 и более баллов.     

 

Форма	Аспекты оценивания	Баллы	Максимальный первичный балл
Эссе	Содержание	8	18
	Грамотность	10

 

Эссе на литературную тему оценивается по критериям, представленным в следующей таблице.

Среди критериев, по которым оценивается эссе, первый критерий  (глубина раскрытия темы эссеи убедительность суждений) является основным. Если по первому критерию эссе оценивается в 0 баллов, задание считается невыполненным и по другим критериям не оценивается.

 

Критерии оцениваниясодержания эссе на литературную тему

 

Критерии оценивания	Баллы
Глубина раскрытия   темы эссе и убедительность суждений
Экзаменуемый раскрывает тему эссе, формулирует свою точку зрения, убедительно обосновывает свои тезисы	3
Экзаменуемый раскрывает тему эссе, формулирует свою точку зрения, но тезисы обосновывает недостаточно убедительно	2
Экзаменуемый раскрывает тему эссе поверхностно и/или не обосновывает свои тезисы	1
Экзаменуемый не раскрывает тему эссе	0
Аргументация  экзаменуемым собственного мнения по теме эссе
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, и привел не менее двух аргументов в подтверждение этого мнения	3
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, и привел только один аргумент в подтверждение этого мнения	2
Экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, соответствующей теме эссе, но не привел аргументов, или мнение экзаменуемого вообще не отражено в работе, или экзаменуемый выразил свое мнение по проблеме, не соответствующей теме эссе	1
Композиционная цельность и логичность эссе
Эссе характеризуется композиционной цельностью, части высказывания логически связаны, мысль последовательно развивается, нет необоснованных повторов и нарушений логической последовательности	2
Части эссе логически связаны между             собой, но имеются нарушения композиционной цельности: мысль повторяется, и/или есть нарушения в последовательности изложения (в том числе внутри смысловых частей высказывания), и/или есть отступления от темы эссе	1
В эссе не прослеживается композиционного замысла, и/или допущены                    грубые нарушения в последовательности изложения, и/или нет связи между частями и внутри частей эссе	0
Максимальное количество баллов за эссе на литературную тему	8

 

Критерии оценки содержанияэссе на свободную тему

 

Критерии оценивания	Баллы
Глубина раскрытия     темы эссе и убедительность суждений
Текст привлекается, но не   всегда        обоснованно (т.е.         вне прямой связи с выдвинутым тезисом)	3
Текст не привлекается, суждения текстом не обосновываются	0
Композиционная цельность и логичность эссе
Эссе характеризуется композиционной цельностью, части высказывания логически связаны, мысль последовательно развивается, нет необоснованных повторов и нарушений логической последовательности	3
Части            эссе             логически  связаны  между  собой, но имеются нарушения композиционной цельности: мысль повторяется, и/или есть нарушения в последовательности изложения (в том числе внутри смысловых частей высказывания), и/или есть отступления от темы эссе	2
В эссе не прослеживается композиционный замысел, и/или допущены грубые нарушения в последовательности изложения, и/или нет связи между частями и внутри частей эссе	0
Максимальное количество баллов за эссе на свободную тему по критериям	8

 

Грамотность и фактическая точность речи экзаменуемого оцениваются  по критериям, представленным ниже.

 

Критерии оценивания грамотности и фактической точности речи

 

Критерии оценки грамотности и фактической точности речи экзаменуемых	Баллы
Соблюдение орфографических норм
Орфографических ошибок нет, или допущено не более одной ошибки	2
Допущено две-три ошибки	1
Допущено четыре и более ошибки	0
Соблюдение пунктуационных норм
Пунктуационных ошибок нет, или допущено не более двух ошибок	2
Допущено три-четыре ошибки	1
Допущено пять и более ошибок	0
Соблюдение грамматических норм
Грамматических ошибок нет, или допущена одна ошибка	2
Допущено две ошибки	1
Допущено три и более ошибки	0
Соблюдение речевых норм
Речевых ошибок нет, или допущено не более двух ошибок	2
Допущено три-четыре ошибки	1
Допущено пять и более ошибок	0
Фактическая точность письменной речи
Фактических ошибок в изложении материала, а также в понимании и употреблении терминов нет	2
Допущена          одна  ошибка  в изложении материала или в употреблении терминов	1
Допущено две и более ошибки в изложении материала или в употреблении терминов	0
Максимальное количество баллов за эссе или  изложение  по критериям	10

 

Приведем шкалу пересчета первичного балла за выполнение экзаменационной работы в отметку по пятибалльной шкале.

 

Шкала пересчета первичного балла в отметку по пятибалльной шкале

 

Отметка по пятибалльной системе оценивания	«2»	«3»	«4»	«5»
Первичный балл	0–4	5–10	11–14	15–18

 

Образцы  экзаменационных материалов (письменная форма) приведены по русскому языку и литературе:

1. Как образы помещиков соотносятся с названием поэмы Н.В.Гоголя «Мертвые души»?

2. Драма любви в пьесе А.Н. Островского «Гроза».

3. «Кто истинно свободен? Тот, кто не раболепствует собственным страстям и чужим прихотям» (Ф.Н.Глинка).

4. Размышление о важности внимания к ближнему.

5. Как следует относиться к собственному таланту?

 

Предмет «Алгебра и начала анализа»

При проведении любого письменного экзамена особое внимание должно быть уделено направлению обучения, содержанию экзаменационных заданий, оформлению и оцениванию письменной работы.

О содержании экзаменационных заданий по алгебре и началам анализа

І. Обучение в 10-11 классах общеобразовательных школ проводится по направлениям, кроме этого, отдельные школы (классы) углубленно изучают математику. Соответственно экзаменационные задания должны быть составлены согласно направлению обучения (естественно-математического направление, общественно-гуманитарное направление, углубленное изучение математики).

ІІ. Содержание экзаменационных заданий должно охватить все главы учебной программы для 10-11 классов по алгебре и началам анализа соответственно направлению обучения.

 

Главы учебной программы по предмету

«Алгебра и начала анализа»

 

Общественно- гуманитарное направление	Естественно-математическое направление	Углубленное изучение математики
10 класс
Функция, ее свойства и график	Функция, ее свойства и график	Функция, ее свойства и график
Тригонометрические функции	Тригонометрические функции	Тригонометрические функции
Тригонометрические уравнения и неравенства	Тригонометрические уравнения и неравенства	Тригонометрические уравнения и неравенства
Производная	Производная	Производная
Применение производной	Применение производной	Применение производной
11 класс
Первообразная и интеграл	Первообразная и интеграл	Первообразная и интеграл
Степени и корни. Степенная функция	Степени и корни. Степенная функция	Степени и корни. Степенная функция
Показательная и логарифмическая функции	Показательная и логарифмическая функции	Показательная и логарифмическая функции
Показательные и логарифмические уравнения и неравенства	Показательные и логарифмические уравнения и неравенства	Показательные и логарифмические уравнения и неравенства
	Уравнения и неравенства, системы уравнений и неравенств	Уравнения и неравенства, системы уравнений и неравенств

 

ІІІ. С учетом указанных глав  рекомендуется экзаменационные задания контрольной работы составить по разделам «Вычисления», «Тождественные преобразования», «Уравнения и их системы», «Неравенства и их системы», «Функция и ее график», «Текстовые задачи» и при этом задания  разделить на уровни А, В, С:

-     для выполнения заданий уровня А учащиеся должны владеть базовыми знаниями и навыками несложных вычислений и преобразований, стандартными приемами решения изаданий т.д.;

-     уровень В – задания среднего уровня сложности;

-     для выполнения заданий уровня С учащиеся должны владеть  глубокими и прочными теоретическими знаниями в объеме, предусмотрен­ном учебной программой.

Учитывая направление обучения, предлагаем распределение экзменационных заданий в контрольной работе:

1) для классов общественно-гуманитарного направления предлагается 5 заданий: три задания из уровня А, два – из уровня В (3А + 2В);

2) для классов естественно-математического направления предлагается 6 заданий: три задания из уровня А, два – из уровня В и одно задание уровня С (3А + 2В + С);

3) для школ (классов)с углубленным изучением математики 6 заданий: по два задания из каждого уровня (2А + 2В + 2С).

Оценование экзаменационной работы по алгебре и началам анализа

При выставлении оценок по математике можно выделить существенные и несущественные ошибки (таблица ).

 

Виды ошибок

 

Существенные	Несущественные
ошибки, которые показываютнезнание учащимися формул, правил, основных свойств, теорем и неумение их применять	неточность формулировок, определений, понятий, теорий, вызванная неполнотой охвата основных признаков определяемого понятия
незнание приемов решения задач, рассматриваемых в учебниках	неточность графика
неумение строить и читать графикифункций	нерациональное решение
вычислительные ошибки, если они не являются опиской	недостаточность или отсутствие пояснений, обоснований в решениях
логические ошибки	небрежное выполнение записей, чертежей или графиков.
потеря корня или сохранение в ответе  постороннего корня	запись ответа в виде сократимой дроби, иррациональность в знаменателе

 

При оценивании экзаменационных работ учитывается характер существенных и несущественных ошибок. Важно уметь отличать существенные от несущественного при записи выполнении задания. Надо обосновывать все то, что не является очевидным по ходу выполнения задания, и объяснять дополнительные построения, если они производились. Например, нет необходимости пояснять, что обе части уравнения возводятся в квадрат, записывать в общем виде формулы корней квадратного уравнения, тригонометрические тождества и т.д. Однако должны быть обоснованы посторонние корни, отсутствие корней, построение дополнительных линий при выполнении задания на нахождение площади плоской фигуры или объема тела и т.д.

При выставлении оценки за письменную работу по алгебре и началам анализа предлагаются следующие рекомендации.

 

Оценивание письменной работы

 

Отметка «5»	Отметка «4»	Отметка «3»	Отметка «2»
Работа выполнена полностью: 5 (ОГН), 6(ЕМН, углубленное изучение) заданий	В работе выполнено правильно 4 (ОГН), 4 или 5 (ЕМН, углубленное изучение) заданий	В работе выполнено правильно не менее 3 заданий	Не выполнено больше половины заданий
Врешении нет математических ошибок	Допущена одна ошибка или два-три недочета в преобразованиях и вычислениях, рисунках, чертежах или графиках	Допущены две-триошибки или три-четыре недочета в выкладках, чертежах или графиках, но учащийся владеет обязательными знаниями и умениями	Допущено более трех ошибок, показывающих, что учащийся не владеет обязательными знаниями и умениями по данной теме в полной мере
Логичность и полнота изложения материала	Отдельные неточности в изложении материала	Отдельные нарушения логики изложения материала, неполнота раскрытия материала	Нарушена логика изложения материала

 

Оформление экзаменнационный работы по алгебре и началам анализа

При оформлении экзаменнационный работы необходимо соблюдать следующие требования к решению экзаменационных заданий: 

-     правильность решения;

-     обоснованность решения;

-     полнота решения;

-     рациональность решения;

-     соблюдениеправил правописания.

 

Устный экзамен по истории Казахстанапроводится по экзаменационным билетам. Количество составляемых билетов – 25;  каждый билет включает  3 вопроса, из них 2 вопроса по теоретическому материалу по всем основным разделам и темам курса «История Казахстана» с древности до нашего времени.

Рассмотрим структуру и содержание экзаменационного билета:

1-й  вопроссодержит материал курса истории древнего  и средневекового Казахстана.

2-й вопрос–по курсу новой и новейшей истории Казахстана.

3-й  вопрос– задания практического  характера (работа с исторической картой,  терминологией, характеристика исторической личности.

 

Структура и содержание  экзаменационного билета

 

	Кол-во вопросов	Макс. балл по вопросам	Кол-во вопросов
1-й вопрос по истории древнего  или средневекового Казахстана	1	10	Устно
2-й вопрос по новой или новейшей истории Казахстана	1	10	Устно
3-й вопрос практическогохарактера	1	10	Устно, письменно
Итого	3	30

 

Требования к оцениванию 1-го и 2-го вопросов, каждый из которых оценивается максимально в 10 баллов:

-     базовый уровень ответа – 1-6 баллов;

-     повышенный уровень ответа – 7-10 баллов.

Базовый уровень:

-     знаниеосновных фактов, процессов   и явлений, событий истории Казахстана, периодизации истории Казахстана.

Повышенный уровень:

-     умение анализировать, систематизировать устанавливать причинно-следственные связи событий, характеризовать общественно-политическую ситуацию на основе дополнительных исторических, картографических хронологических источников;

-     обобщать, делать выводы и умозаключения.

Рекомендуются следующие требования к максимальному оцениванию 3-го  вопроса билета в 10 баллов при работе с исторической картой, терминологией и при характеристике исторической личности.

 

При этом критериями  оценивания выступают:

-     локализация объектов и событий на исторической карте;

-     умение отображать исторические факты и события в схемах и составление хронологических таблиц;

-     историческая характеристика личности и оценка его роли;

-     умение рассказывать об историческом событии,опираясь на иллюстративныйматериал.

 

Критерии оценок

 

№	Критерии	Баллы
1	Общий уровень знаний	1 балл
2	Знание конкретной проблемы и использование исторических источников	5 баллов
3	Логическое и аналитическое мышление, стройность и стиль изложения	2 балла
4	Навыки по раскрытию исторического материала	1 балл
5	Способность к конструктивным выводам и умозаключениям	1 балл

 

Примечание:  Ответы на каждый из 3-х вопросов  билета  оцениваются в 10 (десять) баллов. В целом  максимальный суммарный балл за 3 вопроса составляет 30 баллов.

Шкала пересчета         первичного балла за выполнение экзаменационной работы в отметку по пятибалльной шкале представлена ниже.

 

Шкала пересчета

 

Отметка по пятибалльной шкале	«2»	«3»	«4»	«5»
Общий балл	0–4	5–16	17–24	25–30

 

 

Продолжительность экзамена зависит от количества учащихся в классе (параллели). Выпускнику отводится 20 минут на подготовку ответа по билету.

Использование на экзамене современных технических средств и приспособлений запрещается. Все необходимые дополнительные материалы (карты, схемы, таблицы и т.д.) готовит учитель.

 

 

Заключение

 

 

Шкала перевода баллов тестирования в оценки аттестата об общем среднем образовании

 

№ п/п	Предмет	2 (неудовлет ворительно)	3 (удовлет ворительно)	4 (хорошо)	5 (отлично)
1	Казахский язык для школ с русским,   узбекским, уйгурскимитаджикским языками обучения	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
2	Русский язык для школ с казахским языком обучения	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
3	Геометрия	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
4	Физика	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
5	Химия	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
6	Биология	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
7	География	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
8	Всемирная история	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
9	Русская литература	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
10	Казахская литература	0 – 12	13 – 36	37 –48	49 – 60
11	Английский язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
12	Французский язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
13	Немецкий язык	0 – 8	9 – 24	25 – 32	33 – 40
14	Информатика	0 – 6	7 – 13	14 – 20	21 – 27

 

 

 

 

Содержание
Введение…………….…………….…………….…………….……………...	3
1   Организация итоговой аттестации выпускников школ 2      Требования к содержанию  итоговой аттестации выпускников школ, критерии оценивания Заключение	4 9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ОРГАНИЗАЦИИ И ПОДГОТОВКЕ К ИТОГОВОЙ АТТЕСТАЦИИ ВЫПУСКНИКОВ ШКОЛ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Подписано в печать 20.12. 2016 г. Формат 60×84 1/16.

Бумага офсетная. Печать офсетная.

Шрифт Times New Roman. Усл. п.л. 27,5.

 

 

Министерство образования и науки Республики Казахстан

Национальная академия образования им. И. Алтынсарина

010000, г. Астана, ул. Орынбор, 4, БЦ «Алтын Орда» 16 этаж